مختصری از زندگینامە شهید دکتر عبدالرحمان قاسملو

عبدالرحمن قاسملو در شب یلدای‌ سال 1309 شمسی‌، مصادف با 22 دسامبر سال 1930 میلادی‌ در یك خانواده‌ زمیندار ثروتمند در شهر ارومیه‌ چشم به‌ جهان گشود. تحصیلات ابتدایی‌ و متوسطه را ابتدا در ارومیه‌ وسپس در تهران بپایان رسانید. هنوز نوجوانی‌ بیش نبود كه‌ با مسایل سیاسی‌ آ‌شنایی‌ پیدا كرد و افكار آ‌زادیخواهانه‌ در ذهنش جای‌ گرفت. وی‌ در این باره‌ در كتاب “چهل سال مبارزه‌ در راه‌ آ‌زادی‌ ” پس از بحث درباره‌ی‌ سفر 30 تن از مالكین و رۆسای‌ عشایر كرد به‌ باكو بنا به‌ دعوت دولت شوروی‌ چنین می‌نویسد:
اگرچه‌ من در آ‌ن زمان یازده‌ ساله‌ بودم، لیكن مانند بسیاری‌ از كودكان آ‌ن دوره‌ سیاست توجه‌ مرا به‌ خود جلب كرده‌ بود. پدرم یكی‌ از اعضای‌ آ‌ن هیأت بود. بیاد دارم موقعی‌ كه‌ از سفر باكو برگشت، چند عدل قند و یك تفنگ ته‌پر شكاری‌ خوب همراه‌ آ‌ورده‌ بود. چنین می‌نمود كه‌ شورویها قند و تفنگ و وسایل دیگر را به‌ عنوان هدیه‌ به‌ همه‌ی‌ اعضای‌ هیئت داده‌ بودند. به‌ ویژه‌ قند خیلی‌ با ارزش بود. چون آ‌ن زمان در ایران كمیاب و گران بود. این كار بنظر من بسیار عجیب می‌نمود. زیرا در خانواده‌ ما برادران و عموزاده‌هایم كه‌ از من بزرگتر بودند، از این سخن به‌ میان می‌آ‌وردند كه‌ پدرم همراه‌ چند نفر دیگر به‌ باكو رفته‌اند تا حقوق و آ‌زادی‌ كردها را طلب نمایند. به‌ همین علت رك و صریح از پدرم پرسیدم: پس حقوق كردها چه‌ شد؟”
(چهل سال مبارزه‌ در راه‌ آ‌زادی‌. چاپ دوم كردی‌ 1367 صفحات 62 ـ 61)
كاك عبدالرحمن قاسملو در سال 1324 فعالیت سیاسی‌ خود را با تشكیل اتحادیه‌ی‌ جوانان دمكرات كردستان در شهر ارومیه‌ آ‌غاز كرد. سال 1325 جمهوری‌ كردستان در مهاباد سقوط كرد. متعاقب آ‌ن وی‌ نیز جهت تحصیل راهی‌ تهران گشت و در سال 1327 برای‌ ادامه‌ تحصیل به‌ پاریس، پایتخت فرانسه‌ رفت. رسیدن به‌ پاریس مصادف با تیراندازی‌ به‌ سوی‌ شاه‌ در دانشگاه‌ تهران (15 بهمن 1327) بود كه‌ منجر به‌ ازبین رفتن آ‌زادیهای‌ دمكراتیك در سراسر ایران شد. بدین مناسبت یك گردهمایی‌ وسیع دانشجویان ایرانی‌ در پاریس برگزار گردید كه‌ در آ‌ن كاك عبدالرحمن قاسملو سخنرانی‌ شدیدالحنی‌ علیه‌ شاه‌ ایراد نمود و در نتیجه‌ دانشجویان یك پیام اعتراضی‌ به‌ محمدرضاشاه‌ مخابره‌ كردند. این اقدام موجب فشار سفارت ایران در پاریس و حتی‌ حكومت فرانسه‌ بر وی‌ شد. تا سرانجام ناچار گردید پاریس را ترك كرده‌ و به‌ عنوان اولین بورسیه‌ ایرانی‌ “اتحادیه‌ بینالمللی‌ دانشجویان” به‌ پراگ پایتخت چكسلوواكی‌ عزیمت كند. در همان مدت اقامت خود در فرانسه‌ با همكاری‌ چند تن دیگر از دانشجویان كرد انجمن دانشجویان كرد در اروپا را تأسیس كرد.
طی‌ مدتی‌ كه‌ در پراگ مشغول تحصیل بود در فعالیتهای‌ اتحادیه‌ی‌ بینالمللی‌ دانشجویان نیز شركت داشت. سال 1330 به‌ نمایندگی‌ از سوی‌ دانشجویان ایرانی‌ در دومین كنگره‌ی‌ آ‌ن سازمان كه‌ در شهر پراگ برگزار گردید شركت كرد. در همان مدت به‌ عنوان نماینده‌ی‌ ایران در بیشتر گردهمایی‌ها و كنفرانسهای‌ فدراسیون جهانی‌ جوانان در شهر بوداپست، پایتخت مجارستان شركت می‌كرد. سال 1331 در زمان حكومت ملی‌ دكتر مصدق، كاك عبدالرحمن قاسملو بعد از اینكه‌ در دانشگاه‌ پراگ موفق به‌ اخذ لیسانس علوم اجتماعی‌ و سیاسی‌ شد، به‌ ایران بازگشت. در آ‌ن موقع میان حزب دمكرات كردستان و حزب توده‌ ایران وحدت تشكیلاتی‌ وجود داشت. كاك عبدالرحمن قاسملو پس از شش ماه‌ فعالیت در تهران به‌ مهاباد برگشت و در آ‌نجا مسۆلیت كار حزبی‌ را به‌ عهده‌ گرفت. بعد از كودتای‌ شوم 28 مرداد سال 1332 ناچار شد به‌ فعالیت مخفی‌ روی‌ آ‌ورده‌ و مخفیانه‌ در تهران و كردستان مشغول فعالیت حزبی‌ شود. در این فاصله‌ ایشان سرپرستی‌ روزنامه‌ “كوردستان”، ارگان مركزی‌ حزب را بر عهده‌ داشت كه‌ تنها پنج شماره‌ آ‌ن مخفیانه‌ به‌ چاپ رسید و نیز در همین مدت بود كه‌ یك كمیته‌ سراسری‌ جهت فعالیتهای‌ حزب دمكرات كردستان به‌ سرپرستی‌ وی‌ تشكیل گردید. كاك عبدالرحمن قاسملو پس از پنج سال فعالیت سیاسی‌ در ایران و بویژه‌ در كردستان، سال 1336 بار دیگر به‌ چكسلوواكی‌ رفت. در سال 1337(1958) پس از پیروزی‌ انقلاب عراق و رشد جنبش در كردستان عراق، همراه‌ با تنی‌ چند از اعضای‌ مسئول حزبی‌ كوشش نمودند چمن اقامت در خاك عراق، سازمانهای‌ حزبی‌ را در داخل كشور احیا نمایند. لیكن به‌ دلیل كارشكنی‌ بعضی‌ از رهبران حزب دمكرات كردستان عراق كاری‌ از پیش نبردند، و در سال 1339 به‌ دستور دولت عراق ناچار شد آ‌ن كشور را ترك گوید و به‌ پراگ برگردد.
سال 1341(1962) كاك عبدالرحمن قاسملو در دانشگاه‌ پراگ به‌ اخذ درجه‌ی‌ دكترا در رشته‌ علوم اقتصادی‌ نایل آ‌مد و تا سال 1349 در آ‌ن دانشگاه‌ درس “اقتصاد سرمایه‌داری‌ و اقتصاد سوسیالیستی‌ و تئوری‌ رشد اقتصادی‌” را تدریس می‌كرد. در این فاصله‌ دكتر قاسملو چند كتاب و جزوه‌ را در رابطه با مشكلات اقتصادی‌، اجتماعی‌ و سیاسی‌ به‌ رشته‌ تحریر درآ‌ورد كه‌ معروفترین آ‌نها كتاب “كردستان و كرد” می‌باشد. این كتاب كه‌ در اصل به‌ زبان چكی‌ به‌ رشته‌ تحریر درآ‌مده‌ است تاكنون به‌ زبانهای‌ انگلیسی‌، سلواكی‌، لهستانی‌، عربی‌، كردی‌، فارسی‌ و بخشهایی‌ از آ‌ن نیز به‌ فرانسه‌ ترجمه‌ و منتشر شده‌ است. دكتر قاسملو با زبانهای‌ كردی‌، فارسی‌، تركی‌، عربی‌، فرانسه‌، انگلیسی‌، چكی‌ و روسی‌ آ‌شنایی‌ كامل داشت و به‌ برخی‌ از زبانهای‌ دیگر مانند آ‌لمانی‌ و زبانهای‌ اسلاو نیز رفع احتیاج می‌كرد.
سال 1349 بعد از صدور بیانیه‌ی‌ 11 مارس و توافق میان رهبری‌ جنبش كردستان عراق با دولت آ‌ن كشور امكان فعالیت سیاسی‌ در كردستان ایران بیشتر شد. در این فرصت دكتر قاسملو از اروپا بازگشت و به‌ یاری‌ چند نفر از یاران نزدیك خود مسئولیت احیای‌ سازمانهای‌ حزب دمكرات كردستان را به‌ عهده‌ گرفت. در كنفرانس سوم حزب كه‌ در خردادماه‌ سال 1350 برگزار شد، دكتر قاسملو به‌ عضویت كمیته‌ی‌ مركزی‌ و سپس به‌ دبیركلی‌ حزب دمكرات كردستان انتخاب شد و از آ‌ن به‌ بعد در همه‌ی‌ كنگره‌های‌ حزبی‌ به‌ عنوان دبیركل برگزیده‌ شد و بدن ترتیب به‌ مدت هیجده‌ سال به‌ عنوان رهبری‌ كاردان و شایسته‌ در مقام اول مسئولیت، اداره‌ امور حزب دمكرات كردستان ایران را در یكی‌ از سختترین شرایط مبارزه‌ این حزب را رهبری‌ كرد.
رفیق مبارز، معلم و رهبر، دكتر عبدالرحمن قاسملو روز 22 تیر ماه‌ سال 1368 در حالی‌ كه‌ برای‌ دستیابی‌ به‌ راه‌حل مسالمتآ‌میز مسأله‌ كرد در ایران با تنی‌ چند از نمایندگان حكومت جمهوری‌ اسلامی‌ در وین بر سر میز گفتگو نشسته‌ بود، همراه‌ رفیق مبارز كاك عبدلله‌ قادری‌، عضو كمیته‌ی‌ مركزی‌ به‌ دست باصطلاح نمایندگان دولت برای‌ مذاكرات صلح به‌ شهادت رسید. در این ترور ناجوانمردانه‌ دكتر فاضل رسول، كرد عراقی‌ و استاد دانشگاه‌ در وین نیز به‌ دست همان تروریستها به‌ شهادت رسید.

وبسایت مرکزی حزب دمکرات کردستان

دبیرخانە حزب دمکرات کردستان

کمیسیون تشکیلات

وبسایت "کردستان و کرد"

کلیە حقوق این وبسایت برای مرکز اطلاع رسانی حزب دمکرات کردستان محفوظ است

Add New Playlist