جنبش زنان در اوایل انقلاب ١٣٥٧ علیرغم حضور چشمگیر و پررنگ در روند انقلاب، نتایج شوم و پیامدهای ناگواری را تجربە کرد.
انقلاب اسلامی از همان بدو حکومت خود قانون اسلامی مبتنی بر تبعیض علیە زنان را برای آنان پیاده کرد. از همان آغاز تا الان کە ٤٢ سال از حکومت این رژیم میگذرد زنان با این ناعدالتی دست و پنجه نرم میکنند و برای به دست آورد حق انسانی خود می جنگند.
برخی از قانونهایی که مصداق نقض حقوق زنان در جامعه است، عبارتند از:
* پوشش و حجاب اجباری
* برابری دو زن با یک مرد در موارد نیاز به شهادت در دادگاها
* نداشتن اجازه خروج از کشور بدون اجازه شوهر، پدر یا هر مرد دیگری که سرپرست زن به حساب میآید
* نصف بودن دیەی زن نسبت به مرد
* نصف بودن سهم الارث زن نسبت به مرد
* قوانین تبعیضآمیز استخدامی، منع ورود به ورزشگاه و…
تظاهرات ١٧ اسفند ١٣٥٧
تظاهرات زنان در روز ٨ مارس (برابر با ١٧ اسفند) سال ١٣٥٧ و پنج روز پس از آن، از مهمترین روزهای تاریخ جنبش زنان و حوادث شوم انقلاب ١٣٥٧ ایران بود.
دو هفته پس از پیروزی انقلاب ١٣٥٧دفتر خمینی تصمیم به لغو قانون حمایت خانواده و اجباری شدن حجاب اسلامی گرفت. همچنین یک روز پیش از برگزاری مراسم بزرگداشت روز جهانی زنان، روحالله خمینی در یک سخنرانی اعلام کرد زنان کارمند ادارههای دولتی باید حجاب اسلامی را برای حفظ آبرویشان رعایت کنند. روز بعد زنان کارمند بدون حجاب اجازەی ورود به محل کارشان را نیافتند؛ همچنین تعداد زیادی از زنان کارمند از رفتن بر سر کار سر باز زدند.
نخستین تظاهرات علیه حجاب در روزهای انقلاب
به گواه اسناد، مدارک و مقالات منتشر شده در روزنامههای سال ١٣٥٧ اولین جرقههای حجاب اجباری در اسفند سال ١٣٥٧ یعنی کمتر از یک ماه پس از پیروزی انقلاب زده شد. یک روز پیش از هشتم مارس، روز جهانی زن، در حالی که گروههای مختلف سیاسی در تدارک برگزاری اولین مراسم روز جهانی زن در ایران بودند، روزنامه کیهان با این تیتر منتشر شد: «زنان باید با حجاب به ادارات بروند.«
در صفحه اول این روزنامه به نقل از روحالله خمینی نوشته شده بود: “در وزارتخانه اسلامی نباید معصیت بشود. در وزارتخانههای اسلامی نباید زنهای لخت بیایند. زنها بروند اما باحجاب باشند. مانعی ندارد بروند کار کنند. لیکن با حجاب شرعی باشند.” البته شب پیش از آن نیز شبکەی تلویزیون که ریاست آن را صادق قطبزاده بر عهده داشت اعلام کرده بود که روز هشت مارس یک سنت غربی است و به زودی روز زن اسلامی اعلام میشود. اینگونه بود که تظاهرات روز جهانی زن به یک تظاهرات ضد حجاب اجباری بدل شد.
گروههای مختلف زنان از دانشآموز و دانشجو گرفته تا کارمند و فعال سیاسی و اجتماعی در این تظاهرات شرکت کردند. روزنامه کیهان در بخشی از گزارش مفصل خود دربارەی تظاهرات زنان مینویسد: ١٥ هزار زن که در دانشکدەی فنی دانشگاه تهران مراسم سخنرانی داشتند به دنبال یک رأیگیری تصمیم گرفتند دست به راهپیمایی بزنند. آنها در حالی که گروهی از مردان همراهشان بودند به طرف نخستوزیری حرکت کردند. زنها شعار میدادند: “ما با استبداد مخالفیم، چادر اجباری نمیخواهیم.”
شرکت زنان در همهپرسی
زنان باحجاب و بیحجاب یک ماه بعد از این تنشها، در همهپرسی جمهوری اسلامی به پای صندوقهای رأی رفتند. اما درست در نخستین ماه استقرار جمهوری اسلامی، روحالله خمینی در پیامی روز ٨ مارس را به عنوان روز زن بیاعتبار اعلام کرد و روز تولد دختر پیامبر اسلام، روز زن نام گرفت. متعاقب آن روز جهانی زن یا ٨ مارس از تاریخ جمهوری اسلامی ایران حذف و روند نقض حقوق زنان شکل دیگری بە خود گرفت. چهار دهە پس از این رخداد، ایران یکی از کشورهایی است که در آن بیشترین نقض حقوق بشر صورت میگیرد. از سرکوب زنان تا ازدواج کودکان، اعدام و شکنجه و دیگر جنایات جمهوری اسلامی که توسط سازمانهای جهانی حقوق بشر رصد میگردد.
با وجود این همه سرکوب، ولی زنان همچنان به مبارزه علیه حجاب اجباری و آرمانهای خود مبارزه میکنند و میکوشند، نمونەی دیگری از جنبش زنان، دختران خیابان انقلاب نام پویشی است که در آن دختران و زنان به نشانەی اعتراض به حجاب اجباری در ایران با حرکتی نمادین روسری خود را در خیابان از سر برمیداشتند. بعضی از دختران در نقاطی از شهر روی سکو رفته و روسری خود را به نشانه اعتراض بر سر چوب زدند مردان نیز گاه با تکان دادن روسری یا حمل پلاکارد از این حرکت حمایت کردهاند.
زنان در ایران با تداوم جنبش حقطلبی خود نشان دادەاند که هنوز با حجاب اجباری و قوانین تبعیضآمیز حکومتی مخالفند و خواهان برابری و آزادی میباشند.
رهایی زن برابر رهایی جامعه است.