بمناسبت فرارسیدن ٢ بهمن‌ماە سالروز تأسیس جمهوری کوردستان، بە همەی شما شرکت‌کنندگان این مراسم تبریک و تهنیت می‌گویم، بە مردم کوردستان ایران، جایی کە جمهوری در آن بنا نهادە شد تبریک صمیمانە می‌فرستم، شما مردم کوردستان اینک نیز پس از ٧٦ سال تسلیم نشدید و مبارزە و فعالیت برای تحقق آرمان‌های جمهوری کوردستان ، باورهای پیشوای کوردان، قاضی محمد، بنیانگذار حزب دموکرات کوردستان همچنان ادامە دارد. لذا بجاست در وصف پیشوای همەی کوردها من هم بگویم” تا تورا داشتەباشیم نمی‌میریم، آفرین ای پیشوای کورد آفرین، آفرین قاضی محمد آفرین”.
در آغاز سخنانم از سوی حزب دموکرات کوردستان بە خانوادەی سرافراز شهدا کە یک یا چند تن از عزیزان خود را در راستای تحقق آرمان‌های پیشوا از دست دادەاند درود می‌فرستم، همچنین از همە مبارزانی کە بخاطر پایداری در این راە بە زندان افکندەشدەاند تقدیر می‌کنیم، درود ویژەای بە تمامی آحاد مردم کوردستان کە پس از گذشت ٧٦ سال از تأسیس و خاموشی جمهوری، حامی حزب بنیانگذار جمهوری کوردستان بودەاند دارم. حزب دموکرات کوردستان فراز و فرود زیادی در تاریخ حیات سیاسی خود طی کردە، باج و هزینەی سنگینی نیز در راستای اعتلای پرچم مبارزەی ملی دادە؛ اما این حزب بدین خاطر سربلند است و در میدان مبارزە ایستادە باقی ماندە کە متکی بە تودەهای مردم کوردستان بودەاست. شما در تمامی مراحل سخت و دشوار این حزب حامی و پشت و پناە فرزندان خود بودید و تا شما در میدان باشید، حزب قاضی محمد و باورهایش همچنان زندە، پویا و سرافراز باقی خواهند ماند.
در مورد جمهوری کوردستان و دستاوردهایش بەحق مورخان، بویژە مورخان خارجی بسیار با دقت نوشتە و گفتەاند و درس‌های بسیار حائز اهمیتی از آن برای ما بەجای گذاشتەاند؛ اما آنچە کە امروز برای حزب پیشوا اهمیت دارد این است کە چگونە در رهگذر سیاست و مبارزەی خود از درس‌های جمهوری و پیشوای آن سود جوییم. جمهوری کوردستان در ایجاد و استحکام نورم و نمادهای مدرن برای ناسیونالیسم و روند ملت‌سازی در اوج بود. پرچم ملی، سرود ملی، نام و نیروی پیشمرگ کە اینک نماد پیکار و مبارزەی مشروع در کوردستان ایران و دیگر بخش‌های کوردستان است، از این سرچشمە با نشأت می‌گیرند.
جمهوری کوردستان از منظر سیاسی نیز بسیار بدیع بود و با توجە بە تأیید مورخان و محققان این مسألە بە درایت قاضی محمد برمیگردد کە حزب دموکرات را تأسیس کرد. حزب دموکرات ادامەی روند ناگسستەی مبارزەی سیاسی “جمعیت حیات کوردستان” (ژ_کاف) بود. ناسیونالیست‌های کورد در جمعیت ژ_کاف دور هم گرد می‌آمدند اندیشەی کورد بودن” کوردایەتی” را مورد تدقیق قرار می‌دادند. در آن اوان و با توجە بە جنگ جهانی دوم مجالی مهیا می‌شود و خلأ قدرتی پدید می‌آید؛ قاضی محمد بسیار زود متوجە می‌شود برای آنکە مسألەی کورد بیش از این در جلسات و اطاق‌های بستە تحلیل نگردد، بە این نتیجە می‌رسد کە باید حزبی در این دورە تأسیس گردد و حقیقتأ مجال را مغتنم شمرد و حزب دموکرات کوردستان را بنیان نهاد. در آن مقطع تاریخی می‌بایست پا بە میدان نهاد، لذا پیشوا با درایت فراوان مسألەی کورد و حزب دموکرات را بە بخشی از معادلات تبدیل کرد و این هنر قاضی محمد و محصول درایت و نبوغ وی و استفادە از فرصت‌ها بود.
این شرایط و تأسیس حزب دموکرات و چند ماە بعد اعلام جمهوری کوردستان کوتاه مدتی زمان برد، جامعە کوردستان نیز تا حدود زیادی بیسواد بود، معادلات بین المللی بر تحولات سایە افکندە و در خارج از کوردستان و در تهران درک درستی از ندای حق‌طلبانەی کورد نداشتند و بخشی از خاک کوردستان در اشغال بریتانیا بود؛ این هنر بزرگی بود کە پیشوا در این مقطع بتواند این فرصت را غنیمت شمارد و برغم موانع و با توجە بە ظرفیت‌های محدود با ارادە و اتکا بە مردم و مسروعیت حقوق ملت کورد، یک حکومت کوردی بنیان‌گذارد. اگر از آنهنگام تا کنون بە فرصت‌های مشابە بنگریم، معتقدم فرصت‌های زیادی کە در مقاطع تاریخی برای کورد پدید آمدەاند، همانند آن دوران مغتنم شمردە نشدەاند. لذا ما بە گذشتە افتخار می‌کنیم، سرنگونی جمهوری کوردستان نیز بدین خاطر نبود کە پیشوای کوردان ارادە و حزبش توان مقاومت نداشتند، یا مردم حامی آن نبودند، بلکە برایند موازنە و معادلات بین‌المللی بود، موازنەای کە خارج از ارادەی پیشوا و حاکمیت نوبنیاد کورد بودند.
جمهوری کوردستان سرنگون شد، اما اندیشەی کوردی(کوردایەتی)، ناسیونالیسم و تشکیلات حزب دموکرات تخریب نشد. اگر در آن دوران حاکمیت بە چارچوب منطقەی موکریان محدود می‌شد، دیدیم پس از انقلاب ٥٧ تا جوار کرماشان را در بر گرفت، اینک خوشبختانە اندیشەی جمهوری کوردستان تمام کوردستان ایران را فراگرفتەاست، مایەی مباهات است در بین کوردهای خراسان، کوردهای مقیم تهران و دیگر مناطق ایران نیز این دیدگاە، اندیشەی عموم یک ملت است کە با همەی تنوعاتش برای کسب حقوق ملی خود می‌کوشد. اگر در دوران جمهوری کوردستان افراد غیر کورد پیام ما را نمی‌شنیدند یا درک نمی‌کردند، یا رسانەها و وسائل اطلاع‌رسانی همانند امروز نبودند، اینک این امکانات موجود و بوفور است و وظیفەی ما و فعالان در داخل کشور است کە مردم غیر کورد را در مورد مسألە ما آگاە سازند. در دوران حاکمیت جمهوری کوردستان پیشوا بسیار کوشید بە مردم غیر کورد بگوید، خواست و مطالبات ما کوردها چیست، بگوید حقوق ما مشروع و انسانی و دموکراتیک هستند و با اکثریت قریب بە اتفاق قوانین و معیارهای بین‌المللی همخوانی دارند؛ لذا ما باید با افتخار این وظیفە را ادامە دهیم و ارزش‌های آن را بسان میراث جمهوری کە برای ما باقی ماندەاست بە میان مردم ببریم.
تفکر پیشوا قاضی محمد و تأسیس حزب دموکرات و جمهوری کوردستان علیە هیچ ملت آئینی نبودند، دفاع از حقوق خودمان بودند تا با تفاهم و تعامل با سایر ملت‌ها بر مبنای توافق بتوانیم بستر و چارچوب مناسبی برای آن ایجاد نماییم. این دیدگاە و تفکر خوشبختانە همچنان پابرجاست. در پرتو این دیدگاە ما هموارە کوشیدیم با مخالفان و اپوزیسیون جمهوری اسلامی در چارچوب این موازین تعامل کنیم کە از این قرار است: ایران در آیندە امنیت و آرامی بە خود نخواهد دید،اگر دموکراسی استقرار نیابد، مشکلات برطرف نگردند و این کشور بر اساس مشارکت کورد و سایر ملل و حقوق برابر برای همگان بازسازی نشود. بنابراین حزب دموکرات بدفعات در ارسال پیام برای غیر کوردها تأکید کردە کە مسألەی کورد برای آیندەی ایران و استقرار دموکراسی و موسسات مدنی و قانونی تهدید نیست. اما جمهوری اسلامی می‌کوشد سیمای دیگری از مسألەی کورد در چارچوب ایران برای مردم ترسیم نماید؛ لذااین وظیفەی ماست برای شناساندن مسألە و حقوق مشروعمان از فعالیت و مبارزە باز نایستیم. در پرتو این دیدگاە و سیاست، حزب دموکرات کوردستان پس از پیروزی انقلاب ٥٧ برای حل مسالمت‌آمیز مسألەی کورد با حکومت مرکزی پیش‌قدم شد و نیز با افتخار و شجاعت بە دفاع از سیاست اصول ملی کورد برخاست. همزمان کوشید بسترهای استقرار این ارزش‌ها و مبانی ایجاد گردند؛ اینک نیز حزب دموکرات کوردستان در چارچوب این سیاست‌ها حرکت می‌کند و برنامەهایش را بە پیش می‌برد.
فاکتوری کە در دوران تشکیل جمهوری کوردستان بە پشوا قاضی محمد برای اتخاد چنین تصمیم بزرگی یاری رساند، فاکتور خارجی و معادلات بین‌المللی بود و الحق پیشوا نیز خوب از آن استفادە کرد. این معادلات در ارتباط با ایران اینک نیز نیرومند هستند. زمانی کە در مورد ایران و سیاست‌های جمهوری اسلامی سخن بەمیان می‌آید، رژیم ایران بر اساس طبیعت سیاست‌هایش کە ایجاد ناامنی، بی‌ثباتی سیاسی در منطقەاست و بدین منظور ثروت و دارایی‌های ایران را برای مصالح خود در خارج از کشور بەهدر می‌دهد و در نتیجە مردم در فقر و فرودستی و درماندگی قرار دادەشدەاند، در واقع این یکی از موضوعاتی است کە مدام بەگوش ما می‌خورد. سیاست ما در این مورد هموارە واضح و آشکار بودەاست. ما در همەی نشست‌ها، در دیدار و گفتگو با طرف‌های مختلف متذکر شدیم زمانی دموکراسی در ایران استقرار می‌یابد، حقوق ملت‌های این کشور تضمین میگردند و مردم کوردستان بە حقوق خود دست می‌یابد کە در داخل مردم ایران با اتحاد و همبستگی خود، تمامی انرژی مبارزاتی خود را علیە جمهوری اسلامی بەکار گیرند و بە آدرس و آلترناتیو نیرومندی علیە این نظام تبدیل شوند. چنین امری است کە توجە و نگاە جامعەی جهانی بە مسألەی داخل در ایران را جلب می‌کند. زمانیکە بە رسانەها نگریستە می‌شود تنها این مسألە آگراندیسمان می‌شود کە آیا در مورد احیای برجام و معضل اتمی جمهوری اسلامی و جامعەی جهانی بە اتفاق نظر می‌رسند؟ اما این همەی مسألە نیست؛ شاید بە توافق برسند یا نرسند و یا این وضعیت ادامە پیدا کند؛جمهوری اسلامی مسألەی هستەای خود را برای گروگان‌گیری منطقە و مردم ایران بەکار گرفتە و هدفش لاپوشانی و کتمان معضلات و بحران‌های داخلی و در کنار آن ادامەی سیاست هژمونی‌طلبی در منطقە بودەاست. متأسفانە در معادلات منطقەای و جهانی مرتبط با ایران کمتر در مورد مسائل داخلی ایران سخن بە میان رفتە و بە آن نگریستە می‌شود. اما حزب دموکرات تا جایی کە امکان داشتە و دارد، در هر جایی گوش شنوایی داشتە باشد، تلاش می‌کند بگوید مسألەی ایران را نمی‌توان بە معضل اتمی و موشکی و برجام محدود کرد، چراکە این را می‌توان با توافق حل کرد یا با سازش بە پیش برد و همچنان با آن مدارا نمود. هموارە تصریح کردیم جمهوری اسلامی قابل اعتماد نیست، لذا امیدوارم همەی ما در داخل کشور و در سطح اپوزیسیون ایران بکوشیم با برنامە، سیاست‌هایمان را بە پیش ببریم.
حزب دموکرات کوردستان همیشە گفتەاست مشکل ما با جمهوری اسلامی پیرامون حقوق ملی ماست و در واقع تابعی نیست از معادلات بین‌المللی، اما در برابر معادلات جهانی مرتبط با ایران نیز بی‌طرف و بی‌تفاوت نیستیم و در همەی عرصەها می‌کوشیم ندای حق‌طلبی خود را بە گوش جهانیان برسانیم.
در یادمان جمهوری کوردستان مایلم بە واقعیتی اشارە کنم، رئیس جمهور کوردستان، بنیانگذار حزب دموکرات، پیشوا قاضی محمد، در آن اوان اهم تلاش خود را بەکار بست تا اتحاد و همبستگی را در میان کوردها تقویت کند و در این رهگذر از خود بسیار مایە گذاشت. از آنهنگام تا کنون مسألەی تفاهم و اتحاد در خانوادەی کورد هموارە حائز اهمیت بودە و فقدان آن یکی از عللی است کە بە زیان مسألەی کورد تمام شدە است. ما کوردها یاد گرفتەایم خیلی زود معضل عدم تفاهم و اتحاد داخلی را لاپوشانی کنیم و دلیل ناکامی در مبارزە بە دیگران نسبت دهیم. زمانی این مسألە را بە ابرقدرت‌ها نسبت می‌دادیم و در این اواخر نیز مسبب آن را طرف‌هایی می‌دانیم کە با کوردها مشکل دارند. حزب دموکرات کوردستان همیشە معتقد بودە کە اتحاد و همبستگی صفوف می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل و فصل نماید. این معضل بسیار کاری و عمیق است و بدفعات گفتەاند این “دردی است کە کوردها بدان مبتلا شدەاند”.
ما کوردها و احزاب سیاسی کە میهن ما در جغرافیا و منطقەای متشنج و حساسی بە نام خاورمیانە واقع گشتە، باید با دید و درکی باز بە پدیدەی تناقضات و اختلافات بنگریم. حزب دموکرات همیشە این واقعیت را جدی گرفتە و بر این باور است باید در میان خود اتحاد عمل داشتەباشیم. تا زمانیکە ثابت نکنیم در داخل برای این هدف فداکاری نمی‌کنیم، قادر نیستیم در محافل دیگر سخنی برای بیان داشتەباشیم. حزب دموکرات کوردستان پس از انشقاق اعلام کرد این وضعیت تحمیل شدەاست، اما این وضع نباید تا آخر ادامە یابد. باید در مقطعی این مسألە رفع گردد، بدین‌خاطر ما برنامە و پروژەیمان این بودە کە پیش‌قدم باشیم و خوشبختانە در شرایط کنونی نشست‌های دو طرف دموکرات برای اتحاد مجدد پیشرفت خوبی داشتەاند. در این رابطە امیدوارم رهبران و اعضای حزب در هر دو سو این مهم را جدی بگیرند و بکوشند کە اتحاد و همبستگی را از دریچەی ضرورت و الزام داخل کوردستان بنگرند. بدیهی‌است مبارزەی ما تابعی است از شرایط داخل کشور. اینکە در داخل کشور خوشبختانە مردم شعور سیاسی‌اشان بالاست و احساس ملی پیش‌برد داشتە و اینک بطور مثال مسألەی فراگیری زبان کوردی بە مسألەی جدی تبدیل شدە و این سیاستی است کە کە بیش از ١٥ سال است حزب دموکرات کوردستان در پی تحقق آن است و برای تحقق این امر اتحاد دموکرات‌ها الزامیست. اگر از منظر دیگری بە مسألەی اتحاد دموکرات‌ها بنگریم، این امر وظیفەای مقدس و ملی است. اگر از منظر مشکلات حزبی و رقابت دوحزب بدان بنگریم، بە نتیجە نخواهیم رسید؛ لذا ما اگر امتیازی دادەباشیم، نرمش داشتە و یا کوتاە آمدەباشیم، بر اساس این ضرورت و برای تحقق این هدف بزرگ بودەاست. ما شاهدیم روزانە در کوردستان مردم بازداشت می‌شوند و بە دلیل دفاع از هویت ملی خود روانەی زندان‌ها میگردند و طبیعی‌است این وظیفەی مبرمی بر دوش ما می‌اندازد؛ بنابراین اتحاد دموکرات‌ها در این برهە ضرورتی تاریخی‌است کە باید در داخل و در صفوف حزب بر آن تأکید نهاد. در غیر این‌صورت اگر همانند دو حزب بە مسألە[ هویت و زبان ملی] بنگریم، شاید هیچ‌کدام نیازی بە اتحاد نداشتەباشیم، هر دو حزب روزانە کار و فعالیت خود را انجام می‌دهند، اما تاکی جداگانە؟ هدف ما از حزبی بودن دقیقأ همان هدفی‌است کە قاضی محمد در زمان تغییر جمعیت حیات کوردستان با همەی ارزش‌هایش بە حزب دموکرات تغییر داد و معتقد بود نباید بیش از این در اطاق‌های دربستە نشست، باید حزب تأسیس نمود، فعالیت کرد و موسسات ایجاد نمود و از این طریق قادر بە تأسیس دولت شد. لذا تحزب وسیلەای است و چە تعقل و منطقی بتواند از این ظرفیت و وسیلە استفادەی بهینە بنماید، می‌تواند پاسخگوی ضرورت‌های کوردستان باشد.
حزب دموکرات کوردستان و رهبری این حزب با احساس مسئولیت بیشتر بە آیندە می‌نگرد تا این پروسەی[اتحاد دموکرات‌ها] بە نتیجە برسد. لذا بار دیگر تأکید می‌کنیم ما منتقد عدم اتحاد و تداوم انشقاق هستیم و مردم در داخل کوردستان نیز باید در راستای این هدف بکوشند. اتحاد، تفاهم و همکاری مبارزان و نهادهای مدنی، اجتماعی، زیست‌محیطی، آموزش‌گاەهای زبان و تمامی آنهایی کە بطور قانونی فعالیت دارند و موسسات فرهنگی را بەراە انداختەاند، حتی در تهران و مناطق کوردنشین خراسان نیز باید شما متحد شوند و این ضرورتی مبرم است. شما باید در داخل بیشتر پایەهای وحدت را بیابید. ما در راستای نیل بە اهداف ملی خود اینجا و در داخل باید متحد شویم.
در خاتمە بار دیگر می‌خواهم تأکید کنم کە پیام پیشوا قاضی محمد، اندیشەی جمهوری کوردستان و وظیفە و مسئولیت حزب دموکرات کوردستان این است کە در برابر آلام و مرارت‌هایی کە چشیدەایم همانند، اعدام بنیانگذار حزب دموکرات کوردستان، پیشوا قاضی محمد، تحمل زندان، شکنجە و آوارگی رهروان پیشوا، سپس ترور و شهادت هزاران پیشمرگ، صدها کادر و بویژە رهبرانمان د.قاسملو و د.شرفکندی، عملیات تروریستی شب یلدا و موشکباران قلعەی دموکرات و حزب پیشوا قاضی محمد، ما را بە زانو درنیاوردەاند. اطمینان می‌دهیم راهی کە حزب دموکرات و پیشوا قاضی در پیش گرفتەاند در میان تودەهای مردم کوردستان نهادینە شدە و اگر در آیندە _کە امیدوارم تکرار نگردد_ ضربات سخت‌تری متحمل شویم، شما در داخل کشور فرهنگ، دیدگاە و اندیشەای بەجا گذاشتید کە هرگز از میان نمی‌رود، بنابراین بجاست بگویم “خاک بر سر دشمنی کە بە امید زندان است”.
بار دیگر سالروز تأسیس جمهوری کوردستان، روز جمهوری شما فرخندە باد و سر تعظیم در برابر بنیانگذار حزب دموکرات و رئیس جمهور کوردستان فرود می‌آورم.
پایدار باشید.
