برگردان: سروش
١١اردیبهشت ١٢٧٩ ( اول ماه مه١٩٠٠ ) درکردستان ایران شخصی دیده به جهان گشود که بعدها و در دهه‌ی پنجم حیاتش، چنان تأثیری بر تاریخ ملت خود برجای گذارد که طی مدت کوتاهی روند این تاریخ و سرنوشت ملت خویش را تغییر داد.
قاضی محمد که پیش از عضویت در جمعیت ژ. کاف ( تجدید حیات کرد) و حزب دمکرات کردستان، در شهر مهاباد شخصیت برجسته و تأثیرگذاری بود، از هنگامی که به جمعیت ژ. کاف پیوست، از زمینه و فرصتی برخوردار گشت که بتواند نقش برجسته‌‌ای در حیات سیاسی ملتش ایفا نماید. قاضی محمد بر مبنای جمعیت ژ. کاف، حزب دمکرات کردستان را تأسیس نمود و آنرا به چنان نیروی سیاسی‌ای بدل ساخت که از سویی مردم کردستان ایران را حول برنامه‌ها و آرمانهای خود گردآورد و از سوی دیگر آن را به نماینده‌ی ملت کرد در گفتگو و مذاکره با آذربایجان و اتحاد جماهیر شوروی و طرف‌های دیگر تبدیل نماید، تا از تشکیل یک دولت کردی در این منطقه حمایت کنند.
این تنها سرشناس بودن و پایگاه مذهبی و اجتماعی وی و خانواده‌اش نبود که به ارتقاء نقش قاضی محمد در جمعیت ژ. کاف و حزب دمکرات کردستان یاری می‌رساند. خردمندی و آگاهی سیاسی و عمومی این شخصیت و باورها و رفتارهای انسانی و متمدنانه و دمکراتیک وی موجب گشته بود که اقشار مختلف مردم و دوستان آذربایجانی و خارجی، رهبر و شخصیت مسئول و مورد اعتمادی را در صدر و در برابر خود مشاهده نمایند.
قاضی محمد در مدت کوتاه ریاست‌جمهوری خود چنان درخشید که پرتو و تشعشع آن به شیوه‌ی اعجاب آوری زمان و مکان را درنوردید. حاکمیت کردی‌ای که پیشوا قاضی محمد ریاست آن را برعهده داشت، در مدت ١١ماه حیات خود، تحت رهبری و تأثیرات اندیشه و سیاست این شخصیت، چنان نمونه‌ی والا و درخشانی از زمامداری را به نمایش گذارد که تأثیرات آن هنوز هم بر روی آزادیخواهان و مبارزان کردستان باقی‌مانده و به منشأ و سرچشمه‌ی الهام سیاسی ملتش بدل گشتەاست.
پیشوا قاضی محمد اگر در دوران حیات سیاسی خود و در اوج قدرت و رهبری، منشاء اتحاد و همبستگی مردم و رمز مردود شمردن ستم ملی و فراخوان برای تشکیل یک دولت کردی بود، شهادتش نیز، حامل پیامی بود که عدم عقب‌نشینی و فراموش نکردن آرمان رهایی را دربرداشت. وی با دفاع شجاعانه و تاریخی خود در بیدادگاه رژیم پادشاهی و با گام نهادن سرفرازانه به سوی چوبه‌ی دار دشمنان، همراە با تمامی دستاوردها و مبانی سیاسی و دمکراتیک غنی‌ای که از طریق جمهوری کردستان و در مدت زمان کوتاه حاکمیت خود خلق نمود، نه‌تنها خود، بلکه بخش حساسی از تاریخ ملت خویش را نیز سربلند کرد.
تجلیل از 11 اردیبهشت، روز میلاد پیشوا قاضی محمد، از سویی به مفهوم تجلیل از رهبری است که منشاء بسیاری از افتخارات و دستاوردهای تاریخ معاصر ملتمان بودەاست. به عنوان مثال: تأسیس حزب دمکرات کردستان، باسابقه‌ترین حزب کردی، تأسیس جمهوری کردستان، نخستین حاکمیت مدرن ملی، پا به عرصه‌ی وجود نهادن پرچم کردستان، تشکیل نیروی پیشمرگ و چندین دستاورد دیگر. از سوی دیگر گرامیداشت یادو خاطره‌ی میلاد پیشوا قاضی محمد، نشانگر وفاداری به آرمانهایی است که این رئیس‌جمهور جان خود را در راه آنها فداکرد؛ تأکید بر راه و خط مشی‌ای است که پیشوای شهید دربرابر ملت خود قرار داد، راه رهایی از ستم و مشی رها زیستن و آزاد زندگی کردن.
نباید به سادگی از کنار یکصدو پانزدهمین سالروز پیشوا قاضی محمد( یازدهم اردیبهشت ماه سال جاری) بگذریم. درداخل کشور و تحت حاکمیت دشمنان آرمانها و اهداف پیشوای رهبر و راهنما، باید روز میلاد این بزرگمرد همچون یک مناسبت ملی و انقلابی باشکوه هرچه تمام‌تر گرامی داشته شود. در دیگر بخش‌های کردستان و در هر جایی که کردها در آن زندگی کرده و به سر می‌برند، بزرگداشت این مناسبت و تجلیل از افکارو اندیشه و پیام و مواضع و رهنمودهای این شخصیت تاریخی، باید یک وظیفه‌ی ملی تلقی گردد.
بگذار روان رئیس‌جمهور شهیدمان، پیشوا قاضی محمد در بلندای تاریخ، شاد و شاهد باشد که ملتش با تقدیر و حق شناسی، راه او که راه رهایی خودشان است را ادامه می‌دهد.
درشماره‌ی٦٥٤ روزنامه «کوردستان» منتشر شده است
