قانون مالیات بر ارزش افزوده که در جلسه مورخ هفدهم اردیبهشت ماه یکهزاروسیصدو هشتادو هفت کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی طبق اصل هشتادوپنجم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب گردیده و مجلس با اجراء آزمایشی آن به مدت پنج سال در جلسه علنی روز سه شنبه مورخ نهم بهمن ماه یکهزارو سیصدو هشتادو شش موافقت و در تاریخ دوم خرداد ماه یکهزاروسیصدو هشتادو هفت به تائید شورای نگهبان رسیده و طی نامه شماره ٩٥/١٦٢٧٣ مورخ نوزدهم خرداد ماه یکهزاروسیصدو هشتادو هفت مجلس شورای اسلامی واصل گردیده است، این قانون با ٥٣ماده و ٤٧تبصره برای اجرا ابلاغ شده است.
ارزش افزوده در این قانون، تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالاها و خدمات خریداری یا تحصیل شده در یک دوره معین می‌باشد.
قابل ذکر است که هرسال شمسی به چهار دوره مالیاتی سه ماهه، تقسیم می‌شود. بعبارتی هر مودی ملزم است در پایان هردوره مالیاتی اظهارنامه ارزش افزوده خود را تسلیم سازمان امور مالیاتی نماید.
مودیان مشمول مالیات مکلفند از دفاتر، صورتحسابها و سایر فرمهای مربوط، ماشینهای صندوق و یا سایر وسایل و روشهای نگهداری حساب که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می‌کند، استفاده نمایند و مدارک مذکور باید به مدت ده سال بعد از سال مالی مربوط توسط مودیان نگهداری و در صورت مراجعه ماموران مالیاتی به آنان ارائه شود.
نکته قابل ذکر این است که کالاهای مشمول مالیات که بدون رعایت مقررات و ضوابط این قانون عرضه گردند، علاوه بر جرائم متعلق و سایر مقررات مربوط موضوع این قانون، کالای قاچاق محسوب و مشمول قوانین و مقررات مربوط می شود.
مودیان مشمول طی پنج مرحله و بنا به فعالیتهای اقتصادیشان ملزم به ثبت نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده شدند.
اهمیت موضوع چنان پیچیده و گسترده است که تقریبا بیشتر بنگاههای اقتصادی مشمول این طرح هستند که من در ذیل به عرضه کالاها و خدمات ارائه شده و همچنین واردات آنها حسب مورد از پرداخت مالیات معاف می‌باشند را به تفکیک طبقەبندی نمودەام :
١-محصولات کشاورزی فراوری نشده.
٢-دام و طیور زنده، آبزیان، زنبورعسل و نوغان.
٣-انواع کود ، سم ، بذر و نهال.
٤-آردخبازی، نان، گوشت، قند، شکر، برنج، حبوبات و سویا، شیر، پنیر، روغن نباتی و شیرخشک مخصوص تغذیه کودکان.
٥-کتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ، تحریرو مطبوعات.
٦-کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به وزارتخانەها و، موسسات دولتی و نهادهای عمومی غیر دولتی با تائید هیات وزیران و حوزەای علمیه با تائید حوزه گیرنده هدایا.
٧-کالاهایی که همراه مسافر و برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات، وارد کشور می‌شود.
٨-اموال غیر منقول.
٩-انواع دارو، لوازم مصرفی درمانی، خدمات درمانی (انسانی، حیوانی و گیاهی) و خدمات توانبخشی و حمایتی.
١٠-خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق، موضوع قانون مالیاتهای مستقیم.
١١-خدمات بانکی و اعتباری بانکها، موسسات و تعاونیهای اعتباری و صندوقهای قرض الحسنه مجاز و صندوق تعاون
١٢-خدمات حمل و نقل عمومی و مسافری درون و برون شهری جادەای، ریلی، هوایی و دریایی.
١٣-فرش دستباف.
١٤-انواع خدمات پژوهشی و آموزشی که طبق آئین نامەای که با پیشنهاد مشترک وزراتخانەهای علوم تحقیقات و فناوری، امور اقتصادی و دارایی، بهداشت درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش و کار و امور اجتماعی ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیات وزیران میرسد.
١٥-خواک دام و طیور.
١٦-رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژە فرودگاهها براساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت راه و ترابری و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیات وزیران میرسد.
١٧-اقلام با مصرف صرفا دفاعی (نظامی و انتظامی) و امنیتی براساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و به تصویب هیات وزیران میرسد.
فهرست مذکور از اولین دوره مالیاتی پس از تصویب هیات وزیران قابل اجرا خواهد بود. سوالاتی برای مودیان و کل بنگاههای اقتصادی در مورد این قانون طی این پنج سال مطرح شده شاید طول پنج سال برای برخی سوالاتشان به پاسخی قانع کننده رسیدەاند اما شاید برای مصرف کنندگاه هنوز جای تردید و دو دلی باقی مانده باشد.
١- طبق قانون ، میزان مالیات بر ارزش افزوده هر سال یک درصد افزایش می‌یافت لیکن برای سال جاری این رقم به دو درصد رسیده است ایا در شرایط اقتصادی حال حاضر در ایران نوعی سنگینی و فشار به جامعه محسوب نمی‌شود؟
٢- با توجه به جرائم خیلی سنگین در نظرگرفته شده آیا قانون مالیات بر ارزش افزوده راه فرار از مالیات برای کلیه مودیان اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی را بطور کامل بسته است؟
٣- به نظر شما برای مصرف کننده نهایی در مورد کالاهای مشمول، پرداخت مالیات بر ارزش افزوده کدام یک از کالاهای مشمول را نوعی بی‌عدالتی و بی‌انصافی بداند؟
٤-…. شاید مصرف کننده نهائی برای محصولات کشاورزی و فرآوری شده و تولیدی در کارخانه جات هنگام خرید کالای موردنظر که قیمت کالا با واژه با احتساب…درصد مالیات بر ارزش افزوده که بر روی کالا درج شده است:
الف- بدون توجه به نوشته مذکور کالا را خریداری و هیچ اطلاعی از نوشته روی آن نداشته باشد.
ب-با دیدن نوشته ذکرشده کالا را خریداری مفهوم برایش گنگ و نوعی تورم و فشار و سنگینی بر دوش مصرف کننده تلقی نماید.
ج- با دیدن نوشته ذکرشده کالا را خریداری و تفاوت بین محصولات و خدمات مشمول و معاف را بررسی و در مورد مشمول بودن و معاف بودن آن قضاوت نماید.
د-شاید برای کالاها و خدمات مصرفی و روزانه مصرف کننده نهائی آن را نوعی مشارکت در بهبود اوضاع اقتصادی جامعه یا نوعی وظیفه قانونی هرچند اجباری تلقی نماید اما در مورد کالاهای سرمایەای چطور؟
سالها پیش خرید سکه و جواهرات و طلا در هر مقیاس و اندازەای برای پس انداز و رفع مشکلات شخصی نوعی سرمایەگذاری محسوب می‌شد که حتی با معاوضه آن جز مابەالتفاوت دستمزد ساخت برای هرگرم، مصرف کننده با تفاوت فاحشی ضررمند نمی‌شد اما با وضع قانون مالیات بر ارزش افزوده و خصوصا در سالهای اخیر که درصد آن افزایش داشته آیا باز هم خریداران طلا و جواهرات می‌توانند با خرید طلا با پرداخت مالیات بر ارزش افزوده سرمایەگذاران آینده باشند یا نه؟
در پایان آیا اجرای آزمایشی قانون مالیات بر ارزش افزوده برای نظام مالیاتی کشور طی این پنج سال و برای آینده این نظام موفقیت آمیز بوده است ؟
قضاوت با شما دوستان گرامی
