یک مقام وزارت کار میگوید که نرخ بیکاری فارغالتحصیلان ایران بالاتر از متوسط کشوری، و بیکاری در میان زنان تحصیلکرده ۲/۵ برابر مردان است.
کورش پرند، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه نیز گفته است که هم اکنون ۱۰ میلیون و ۲۰۰ هزار دانشجو و فارغالتحصیل در ایران وجود دارند که پنج میلیون و ۷۰۰ هزار نفر آنان غیرفعال هستند و هیچ نقشی در تولید و ارزش افزوده اقتصادی ندارند.
به گفته پرند، همچنین حدود چهار و نیم میلیون دانشجو نیز به زودی از دانشگاه فارغالتحصیل میشوند که روشن نیست بتوانند وارد بازار کار شوند.
اعلام بیکاری حدود 12 میلیون فارغ التحصیل در ایران در حالی است کە دهههای گذشته تصور خانوادههای ایرانی این بود که تحصیلات دانشگاهی میتواند تضمینی برای ورود به بازار کار باشد.
معاون وزیر تعاون، کار و رفاه علت مواجه بودن جامعه با مشکل فارغ التحصیلان بیکار را نبود تناسب میان شمار دانشجویان و نیز رشتههای تحصیلی دانشگاهها با نیاز بازار کار دانسته است.
با توجه به آمار ارائه شده توسط معاون وزیر کار، از هر سه زن تحصیل کرده یک زن بیکار است. ماه گذشته نیز سهیلا جلودارزاده، مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور بانوان و خانواده، گفته بود که “زنان ۶۴ درصد فارغالتحصیلان در سراسر ایران را تشکیل میدهند، اما تنها درصد ناچیزی از آنان مشغول کار میشوند”.
“اقتصاد نیوز” هم در گزارشی مینویسد در کنار مشکلات ساختاری اقتصاد از جمله “رکود حاکم بر بازار کار و تحریمها که ایجاد اشتغال و ورود افراد به بازار کار را با مشکل جدی روبرو کرده”، برخی عوامل فرهنگی حاکم بر جامعه موجب کاهش سهم زنان از بازار کار شده است.
“اقتصاد نیوز” مینویسد که فرهنگ مردسالار اکثریت قریب به اتفاق سیاستگذاران در ایران از دلایل مهم دور کردن زنان از بازار کار است، چون معیار این سیاستگذاران نه شایستهسالاری بلکه جنسیت است. در نتیجه از نظر این سیاستمداران اولویت استخدام با مردان است.
“اقتصاد نیوز” به سویه دیگر این فرهنگ، یعنی عملکرد زنان نیز اشاره کرده است. برخی از زنان تحصیلکرده و کارآ خود تصمیم به خانهنشینی میگیرند، چون یا همسرشان مخالف کار کردن آنان است یا نیاز مالی ندارند یا محیط جامعه را ناامن میدانند یا پس از فرزندآوری ترجیح میدهند تمام وقت خود را صرف نگهداری از فرزندان خود کنند.
فعالان اقتصادی و فعالان زن ایران گفتهاند که سیاستگذاریهای دولت ۸ ساله رئيس جمهور سابق احمدینژاد موجب دو برابر شدن نرخ بیکاری زنان شد. در عین حال ناظران مسائل ایران میگویند که محدود کردن حضور زنان در عرصههای کار و سیاست در دوره رئيس جمهور کنونی، حسن روحانی هم ادامه یافته است.