بازداشت و کشتەشدن زندانیان در بازداشت‌گاەها کە دستگاە قضایی از آنها بە عنوان “خودکشی” یاد می‌کند با ابراز نگرانی سازمان‌های مدافع حقوق بشر مواجە شدەاست. این در حالی است کە تا کنون بیش از ٢٠ تن در بازداشتگاەهای رژیم تحت شکنجە بە قتل رسیدەاند.
سازمان دیدبان حقوق بشر، عفو بین‌الملل، کمپین حقوق بشر در ایران و عدالت برای ایران، در ٢٣ اسفند ماە طی بیانیەای مشترک از مقام‌های رژیم جمهوری اسلامی خواستاراجازه بازدید از ایران، تشکیل یک کمیسیون مستقل تحقیقاتی وپایان دادن به “روند آزار و ارعاب خانواده‌های جان باختگان” شدەاند.
این چهار سازمان فعال در زمینه حقوق بشر با اشاره به مرگ شماری از زندانیانی که در پی اعتراضات دیماه، برخورد با دراویش گنابادی یا فعالان محیط زیست توسط ماموران رژیم دستگیر شده بودند خواستار پایان “آزار و تعقیب” خانواده های آنها شدەاند.
دی‌ما گذشته تا کنون، دست‌کم بیش از ٢٠ مورد مرگ در زمان بازداشت رخ داده‌است کە ١٠ مورد آن در زندان‌های کردستان و کرماشان و ایلام بە وقوع پیوستە است؛ آنچە کە بە وضوح عیان است مرگ این اشخاص علی‌رغم اظهارات رژیم مبنی بر خودکشی، بە دلیل شکنجە ماموران حکومتی بودە است؛ سینا قنبری، وحید حیدری، کاووس سیدامامی، سارو قهرمانی و محمد راجی، طالب بساطی‌وند از جملەی این قربانیان هستند.
مرگ‌ها و خودکشی‌هایی که سازمان‌های مدافع حقوق بشر آنها را “مشکوک” توصیف کرده‌اند، پیامدهایی برای بستگان جان‌باختگان نیز بەهمراه داشته‌است؛ از جمله بە خانوادە قربانیان هشدار دادەاند از مصاحبە با رسانەهای خبری خودداری کنند و در یک مورد اخیر، یعنی کشته‌شدن کاووس سیدامامی، کە ماموران فرودگاه تهران، به همسر او اجازه ندادند از ایران خارج شده و راهی کانادا شود.
لازم بە ذکر است، ایران از سال ۲۰۰۵ به کارشناسان سازمان ملل اجازه‌ی بازدید از کشور را نداده است.
