رزگار مصطفایی
روز یکشنبه 7 ژوئن، انتخابات حساس و سرنوشت‌ساز بیست و پنجمین دوره‌ی پارلمان ترکیه به انجام رسید.
چهار حزب اصلی، حزب عدالت و توسعه(AKP) ، حزب جمهوی خلق (CHP) ، حزب ملی گرای ترک (MHP) و حزب دمکراتیک خلق (HDP) که با یکدیگر در یک رقابت تنگاتنگ بودند، همراه با 16 حزب شرکت کننده‌ی دیگر بە وزن و پایگاه خود پی بردند. میزان آراء و تعداد کرسی‌های چهار حزب اصلی بدین شیوه است: (AKP) 66،40% ازآراء و 258 کرسی، (CHP) 13،25% از آراء و 132 کرسی، (MHP)45،16% از آراء و 80 کرسی و (HDP) )96،12% از آراء و 80 کرسی را به دست آوردند. این ارقام در مقایسه با نتیجه‌ی انتخابات 12 ژوئن 2011 تغییرات قابل ملاحظه‌ای یافتەاست. (CHP) سه کرسی کمتر و (MHP) چند کرسی بیشتر را بدست آورده‌اند.
در این انتخابات که 83% از مردم در آن شرکت کردند و پر جوش و خروش‌ترین انتخابات ترکیه قلمداد می‌شود، رأی دهندگان پیام و توصیه‌ی جدیدی به احزاب سیاسی و نقش‌شان در تدوین سیاست ترکیه ارائه دادند. HDP توانست مانع 10% را پشت سر بگذارد، همچنین میزان آراء AKP به شیوه‌ی قابل ملاحظه‌ای کاهش یافت. درادامه‌ی این نوشته ارزیابی کوتاهی درخصوص این پروسه و بویژه وضعیت AKP و HDPخواهیم داشت.
حزب حاکم ترکیه، AKP در 13 سال گذشته برنده‌ی 9 دوره از انتخابات بوده است، درهر انتخابات میزان آراء آن افزایش می‌یافت. اردوغان در10 آگوست 2014 میلادی در انتخابات ریاست جمهوری 52% آرا را به دست آورد. از دید کارشناسان و مقامات ترکیه، انتخابات این بار سنگ محکی بود برای آرزوهای اردوغان. کاهش 9% از آراء اردوغان و حزبش نسبت به انتخابات 12 ژوئن 2011 و 11% نسبت به انتخابات ریاست جمهوری، پایانی برای بلندپروازی‌های نامبرده که مکررا تبلیغ می‌کرد که حزبش 400 کرسی بدست خواهد آورد را به ارمغان آورد. این حزب نه 400 کرسی، بلکه کمتر از 276 کرسی را به دست آورد که با این رقم نمی‌تواند به تنهایی حکومت را تشکیل دهد. به این شیوه خواست و هدف اردوغان درمورد سیستم ریاستی و تغییر قانون اساسی بنابه میل و آرزویش به تاریخ پیوست.
افت AKP اگر چه به چالش‌ها و مشکلات داخلی خود ترکیه، اعتراضات و نارضایتی‌های پارک گزی و افشای فساد و رشوەهای کابینه‌ی دولت اردوغان برمی‌گردد و این مسائل به نوبه‌ی خود ضربەای تأثیرگذاری بر وجهەی وی وارد آورد، اما کاهش آراء و کرسی‌هایش این واقعیت را برملا ساخت که مشکل کرد در کلیت خود و روند رو به رشد احیای احساسات ملی‌گرایانه‌ی کرد، ضربەی بسیار سنگینی برای این حزب بودند. اگرچه این حزب، هنوز اولین برندەی انتخابات است، اما به نحوی افت کرده است که حتی خطر ریزش و تشکیل آلترناتیوی برای آن، این حزب را تهدید می‌کند. رأی دهندگان کرد و ترک مانع از آن شدند که سیستم پوتین ــ مدودوف در ترکیه برقرار گردد.
BDP ی سابق در سال 2011 به شیوه‌ی مستقل در انتخابات شرکت کرد و ٦،٨% آراء و 32 کرسی را به دست آورد. HDP بعنوان ادامەی BDP، توانست بر محدودیت میزان 10% فایق آید و برای اولین بار بعد از 32 سال این سد تحمیل شده و ناعادلانه را پشت سر گذارد. حال که مبارزه‌ی سیاسی و مدنی کردستان ترکیه در زیر چتر یک حزب متمایل به چپ سراسری روند جنبش را پیش می‌برد و توانستە است از خطر و تهدید محدودیت‌های انتخابات رهایی باید و آن تهدیدات را از میان بردارد، این امکان برایمان فراهم آمدەاست کە از این به بعد با ارائەی انتقادات بجا و پیشنهادات مفید به مبارزان کردستان ترکیه، این حزب و رهبرانش را به چالش بکشیم که چرا HDP؟ و چرا حزب چپ سراسری ترکیه؟
همانگونه که پیش‌تر گفته‌ایم HDP در ادامەی فرایند حل مشکلات و صلح بوجود آمده است، فرایندی که بیشترین بازتاب را بدنبال داشته و کمترین پیشرفت را داشته است. درحالیکه آغاز این فرایند در واقعیت برای دور زدن رشد مبارزه و جنبش کرد در منطقه از سوی ترکیه است، وگرنه اگر وضعیت جنبش کردها همانند 10- 20 سال گذشته می‌بود، چنین فرایندی برای هیچ هدفی سربرنمی‌آورد.
با این حساب، مبارزه‌ی روبه رشد ملت کرد بخصوص خواست کردستان عراق مبنی بر استقلال، شکوفایی و احیای مبارزه‌ی کردستان سوریه( روژآوا) و بازتاب این رویدادها در کردستان ایران، همگام با مبارزه‌ی همه‌جانبه‌ی کردستان ترکیه عامل سربرآوردن این پروسه شدەاند. کردستان ترکیە کوشیده است از دو طریق بر کردستان سوریه تأثیر بگذارد. نخست از طریق نظامی و دخالت در امور داخلی آن و دوم ازطریق پشتیبانی عمومی و صدای تودەهای وسیع مردم در داخل شهرها. راه حل اول بدترین شیوه و بالعکس راه‌حل دوم بهترین شیوه‌ی تأثیرگذاری بشمار می‌رود. لیکن انحلال BDP و قرار گرفتن در زیر چتر حزب چپ سراسری، آنطور که باید و شاید موجب نشد که کردهای ترکیە، خواست رو به رشد استقلال کردستان عراق و رشد و پیشرفت کردستان سوریه را به کارتی تأثیرگذار بدل سازند و مشکل کرد و کردستان را سرلوحەی برنامه و سیاستهایشان در شهرهای کردستان قرار دهند. با این حساب کنارنهادن راه‌حل اول و جدی بودن بر سر راه‌حل دوم، می‌توانست خیلی بیشتر از این به نفع کردستان ترکیه و ملت کرد بطور کلی باشد.
اگر بدانیم میزان آراء AKP در شهرهای کردستان به شیوەی چشمگیری کاهش یافته است و نیز با توجە بە حقایق فوق درمی‌یابیم که اگر کردها بطورمستقیم به عنوان کلیت کرد وارد انتخابات می‌شدند و سیاست‌های دولت اردوغان و دولت‌های پیش از او را بە چالش می‌کشیدند و از جایگاه و وجهەی کردها در کلیەی بخش‌های کردستان سود می‌جستند، با اطمینان می‌توان گفت که آراء احزاب عمدەی ترکیه در کردستان کمتر از این میزان می‌بود و کرد همان موقع نیز مانع 10% را می‌شکست و می‌توانست آراء و تعداد کرسی‌ها را همانند رفراندومی بر سر حقوق کرد بنگرد. اگر به این نکته توجه داشته باشیم که AKP در شهرهای باطمان، چولیک، بتلیس، دیاربکر، ارزروم، قارس، ماردین، موش، سیرت، عرفا، وان و ارزنجان 27 کرسی به دست آورده و درمقابل آراء HDP بسیار کاهش یافته است وتقریبأ چنان اثری از MHP در کردستان باقی نمانده و کرسی‌های CHP از چند عدد فراتر نرفته است، آنموقع درمی‌یابیم که کرد فرصت مناسبی که می‌توانست از آن به نفع خود استفاده کند را به هدر داد.
اکنون خوشبختانه HDP این مانع غیردمکراتیک را پشت سر گذارد و با سنگینی بیشتری وارد پارلمان شد و در ریسک بزرگی که انجام داد به موفقیت دست یافت، به همین دلیل اینبار نیز وظیفه و مسئولیت مهم و تاریخی‌ای را برعهده دارد. می‌دانیم که جمهوری ترکیه در یکصد سال گذشته ضربات مهلکی به اتحاد و یکپارچگی، به حقوق و آرمان کرد، به زبان و فرهنگ، به هویت و موسیقی و احساسات و شعور کرد وارد نمودەاست.
سیستم آسمیلاسیون در ترکیه، طی یکصد سال گذشته موجب گشته که شخصیت کرد در هم بشکند و کرد بودن جرمی نابخشودنی تلقی گردد و تلاش کند از هر طریق ممکن هویت کردی را به نابودی بکشاند.
کرد در کردستان ترکیه از همه نظر به یک خیزش زیربنایی نیاز دارد. به همین دلیل وظیفه‌ی HDP ومبارزینش سنگین‌تر از هر زمانی است و مٶظف است که میلیونها کرد از ریشه جدا شده که آواره‌ی دیگر شهرهای ترکیه شده‌اند را به حلقەی مبارزات ملی کردها باز گردانده و آنها را به شیوەی مطلوبی سازمان دهد. پیش از هرچیز جوانان کردستان ترکیه که ده‌ها سال زندان، کشت و کشتار و ویرانی و بی‌خانمانی، افتخار کرد بودن را از آنها سلب کرده است، باید مجددأ به هویت ملی خود افتخار نمایند. HDP نباید فراموش کند که پیش از آنکه یک حزب سراسری و چپ ترکیه باشد، حزب مبارزین کردستان ترکیه و بزرگترین بخش کردستان می‌باشد. برخلاف آنچه که آقای صلاح‌الدین دمیرتاش در سخنرانیش به مناسبت موفقیت حزبش اظهار کرد که HDP ترکیه و ترکیه HDP و این حزب، حزب راستین ترکیه است، آنان پیش از هر چیز در واقع مبارزین و یک حزب کردستانی هستند.
HDP در پارلمانی ترکیه می‌تواند در سطحی بالاتر از آنچه که تاکنون عمل کرده، سیاست ورزی نماید. ورود 31 زن در مجموع 96 کرسی پارلمانی در HDP، احترام به حقوق اقلیت‌ها و حقوق بشر، تلاش برای صلح از جمله ارزشهایی هستند که ریشه در تاریخ کرد و ارزش‌های انسانی دارند، قبل از آنکه HDP وظیفه‌ی سنگین پیاده کردن دمکراسی را در ترکیه‌ای پیچیده را برعهده بگیرد، وظایفی هم وجود دارند که باید شجاعانه در داخل جامعه‌ی کردستان بدانها عمل کند و مشکلات اجتماعی و فرهنگی عمدەای که به درازای ده‌ها سال ازسوی دولت ترکیه بر جامعه‌ی کردستان تحمیل شده و بر کرد فشار آورده است را ریشه‌کن کند. در یک جمله HDP نباید در راستای استحکام دمکراسی در جامعه‌ای پیچیده و پر تنش ترکیه، خانه‌ی خود و کردستان را از یاد ببرد. از همه مهمتر آنست که در این روند جدید، دست رهبران داخلی را نیرومندتر و صدای اسلحه و گلوله‌ها را خفیف‌تر کرده و همزمان در مواقع لزوم صدا و بانگ شهرهای کردستان را رساتر از هر زمان و دریای خیزش و حرکت شهرها را عمیق‌تر و کاراتر از هر زمانی سازد.
در 7 ژوئن قسمتی از خورشید کرد از زیر ابرهای سیاه بیرون آمد.
درشماره‌ی٦٥٨ روزنامه «کوردستان» منتشر شده است
