احزاب و سازمانهای “همبستگی برای آزادی و برابری در ايران” طی بیانیەای از طرح بسندگی بە زبان فارسی وزارت آموزشوپرورش جمهوری اسلامی انتقاد کردە و آن را ادامەی سرکوب ملیتهای غیر فارس در ایران، از زمان سلطنت پهلوی دانستەاند.
در بیانیەی ١٠ حزب و سازمان تشکیل دهندەی “همبستگی برای آزادی و برابری در ايران” در خصوص طرح بسندگی بە زبان فارسی آمدە است:
سرپرست معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش رژیم جمهوری
اسلامی، رضوان حکیم زاده، روز چهارشنبه هشتم خرداد ۱۳۹۸ اعلام کرد که وزارت آموزش و پرورش با توجه به “تاکید علی خامنەای به یادگیری زبان فارسی” و به منظور “اجرای عدالت آموزشی” و “جلوگیری از زدن برچسب دیرآموز به دانشآموزان مناطق دوزبانه” برای ايران، در صدد اجرای طرح “بسندگی زبان فارسی” در بخشهائی از ایران است که زبان مادری کودکان، فارسی نیست.
بر اساس این طرح به گفته رضوان حکیم زاده قرار است استانداردهای آمادگی “بسندگی زبان فارسی” در قالب طرح سنجش نوآموزان اجرا شود تا آنها قبل از ورود به دبستان، غربالگری شده و افرادی که با زبان فارسی آشنایی ندارند، خدمات هدفمند دریافت کنند. بدیگر سخن کودکانی که زبان مادریشان فارسی نیست، پیش از ورود به مدرسه باید یک آزمون زبان فارسی دهند و در صورت موفقیت در این آزمون میتوانند به کلاس درس راه یابند.
جمهوری اسلامی ایران، از بدو روی کار آمدنش، سیاستهای حکومت پهلوی در قبال ملیتهای غيرفارسی زبان ایران را به خشن ترین وجه ادامه داده و در چهل سال گذشته، با توسل به نیروی سرکوب و نقض حقوق ملی این بخش از مردمان کشور، خواسته های حق طلبانه آنان را ندیده گرفته است.
کودکی که تا هفت سالگی در خانواده و ميان خويشاوندان، در محیط زندگی، محله و شهر به زبان غير فارسی سخن میگوید، بسیار طبیعی است که با ورود به مدرسه، زبان شفاهی آموخته در بطن خانواده و یا شهر و روستای خود را با آموختن کتبی آن زبان دنبال کند. اینجا سخن از درصد عظيمی از کودکان مدارس ایران است.
لازم بذکر است یکی از تعارف سواد از دیدگاه یونسکو، توانایی خواندن و نوشتن بە زبان مادر است و فردی با سواد محسوب می شد که توانایی خواندن و نوشتن زبان مادری خود را داشته باشد.
این درحالی است کە علیرغم اصل پانزدەهم قانون اساسی در جمهوری اسلامی، کماکان طرح مسئلەی خواندن و نوشتن بە زبان مادری در مدارس از سوی ملیتهای ایران موضوعی ممنوعە از سوی دولت مرکزی محسوب میشود و این قانون هیچ وقت بەاجرا درنیامدە است.