اگر امروز و آیندە پژوهشگران عرصەی تاریخ و سیاست بخواهند خوانشی اوبژکتیو(عینی) و مستند برای وضعیت خلق کرد در ایران داشتە باشند، نمی‌توانند کارکرد و تاریخ مبارزات حزب دمکرات کردستان را نادیدە بگیرند. این حزب چە در اوج و شکوفایی مبارزە و چە در دواران ضعف، با افتخاراتی کە کسب کردە و اشتباهات و یا ملاحظاتی کە برآن وارد بودە، گسترش و یا ریزش در صفوف اعضا و فعالانش، در واقع هموارە بخش مهمی بودە از ثروت و سامان سیاسی خلق کرد در کردستان ایران. بدون تردید هیچ حزب و سازمان سیاسی در جامعە و در بیداری وجدان ملی موثر و کارگر نخواهد بود، اگر جامعە آن را بسان یک ضرورت تاریخی نپذیرد و همانند واقعیتی سیاسی بدان ننگرد. فاکت‌هایی کە حزبی سیاسی را بسان ضرورتی تاریخی بەاثبات می‌رساند، بخشی از مطالبات و پتانسیل اجتماعی هستند کە از سوی حاکمیت سیاسی سرکوب شدەاند و حزب و نخبگان سیاسی در مراحل حساس و در بستر عینی و واقعبینانە آنها را برجستە می‌نماید و سازمان می‌دهد. لیکن وقتی در مورد حقیقت سیاسی سخن می‌گوییم، در واقع رویکرد و ارزش‌های سیاسی را مد نظر داریم کە در برنامە و دورنمای یک حزب سیاسی آمدەاست و حزب برای عملی ساختن و تحقق آنها می‌کوشد.
کنگرە هفدهم حزب دمکرات کردستان روز ١٩ آبانماە ١٣٩٨ آغاز شد و بر اساس دستور کار کنگرە، وظایف خود را طی مدت دو روز و در شرایطی حساس با موفقیت بەپایان رساند. البتە کسانیکە با تاریخ حزب دمکرات آشنایی دارند، می‌دانند کە کنگرە عالی‌ترین ارگان این حزب است و طبیعی‌‌است انعقاد آن در برنامە و فعالیت این حزب از اهمیت ویژەای برخوردار است. کنگرە نماد دمکراسی درون‌حزبی و همچنین مجالی برای شالودەریزی و بازنگری در سیاست‌های حزب است و این امر موجب می‌شود اعضای حزب بطور خاص و ناظران سیاسی بطور عام با دقت و حساسیت روند برگزاری کنگرە را تعقیب کنند. اما برغم ویژگی و ضرورت برگزاری کنگرە ، پارەای فاکتورهای دیگر نیز هستند کە باید آنها را مد نظر قرار داد و در برخی مراحل می‌توانند چالشی باشند پیش‌روی انعقاد کنگرەهای هر حزب و سازمان سیاسی. یکی از این فاکتورهای چالش‌برانگیز، مقولەی “امنیت” است کە یک حزب سیاسی نمی‌تواند و نباید نادیدە بگیرد. اگر “دمکراسی” پرنسیپی سیاسی باشد، مسألەی امنیت، ارزشی اخلاقی است کە بدون تردید برای یک حزب سیاسی انتخاب میان این دو کار چندان سهل و آسانی نیست. وقتی بە تاریخ یکصد سال اخیر ایران، منطقە خاورمیانە و همچنین بخش زیادی از تاریخ معاصر جهان می‌نگریم، مشاهدە می‌کنیم حکومت‌ها، احزاب و سازمانهای سیاسی بطور مستمر در برابر چنین چالشی قرار گرفتەاند و در نتیجە بکرات دمکراسی فدای امنیت شدەاست. شاید این امر توجیە اخلاقی داشتەباشد، چراکە بهای جان و کرامت انسان از تمامی اهداف و ارزش‌های دیگر والاتر است. با این وصف انتخاب میان پرنسیب سیاسی”دمکراسی” و فضیلت اخلاقی همیشە گذار مشروعی نداشتە و در تاریخ صد سالەی ایران و منطقە در موارد زیادی اصرار و پافشاری بر مسألەی امنیت، موجب نقض دمکراسی شدەاست. منظور از رویکردی نامشروع، در واقع سازوکاری سیاسی است کە برای حفظ قدرت و یا فلج کردن روند دمکراسی می‌کوشد و در چنین شرایطی، مقولەی “امنیت” بیش از حد بزرگ و با اهمیت جلوە می‌شود و در نتیجە حفظ “امنیت” برای جلوگیری از تغییرات احتمالی و حفظ وضع موجود، در اولویت قرار می‌گیرد. نرمالیزە کردن چنین اقدام سیاسی‌ای از سوی حکومت‌ها، و رهبران احزاب و سازمانهای سیاسی، بعبارتی دیگر مفروض کردن و برتری دادن امنیت بر دمکراسی، در صد سال گذشتە، هموارە همانند شمشیر داموکلس بر دمکراسی سایەانداختە و در بسیاری از کشورهای جهان، بویژە در کشورهای دیکتاتورزدە، دمکراسی قربانی امنیت شدەاست.
با نگاهی بە تاریخ حزب دمکرات و برگزاری کنگرەهای این حزب می‌بینیم حزب دمکرات همیشە در برابر چنین چالشی قرار گرفتە و در هیچ یک از مراحل مبارزاتی خود، تسلیم اولویت‌سازی توطئەگرا و نامشروع نشدە و در نتیجە دمکراسی هیچگاە قربانی امنیت نگردیدە، بلکە این مقولەی امنیت بودە کە در تمامی مراحل مبارزاتی و حیات حزبی در خدمت حفظ دمکراسی درون‌حزبی قرار گرفتەاست. برگزاری موفقیت‌آمیز کنگرە هفدهم حزب دمکرات کردستان، متعاقب موشکباران ١٧ شهریورماە و در شرایط بسیار حساس کە اینک کردستان، ایران و خاورمیانە را دربرگرفتەاست و با توجە بە انجام مانورهای نظامی و عملیات جاسوسی شبکەهای رژیم حاکم بر ایران کە عامل اصلی ناامنی بشمار می‌روند، این واقعیت را بە اثبات می‌رساند کە بهای حفظ دمکراسی درون‌حزبی از سوی حزب دمکرات کردستان، نە تبلیغات سیاسی و نە پروپاگاندای توهم‌آمیز است، بلکە دمکراسی در میان اعضای این حزب، چارچوب و قاعدەی پیکاری پیوستە و مصمم است در راستای تحقق مطالبات و خواست‌های مشروع خلق کرد در کردستان ایران و در عین حال دمکراسی اصلی‌ترین و عمدەترین ضامن حفظ کرامت سیاسی اعضا و پیشمرگان حزب دمکرات کردستان است.
مسئولیت اخلاقی در قبال محافظت و گسترش دمکراسی در صفوف یک حزب سیاسی، بویژە در آستانەی انتخابات ارگان‌های حزبی و برگزاری کنگرە، در همان‌حال کە مشوقی نیرومند برای مقابلە با اختلافات درون‌حزبی و رویدادهای ناخواستەاست، بستر و زمینەای عملی و فرهنگی برای تعامل با پیامد‌های کنگرە و نتایج آن است کە شاید چندان خوشایند برخی از اعضای حزب نباشد. بنابراین یکی از رموز موفقیت کنگرە هفدهم حزب دمکرات، با وجود تهدیدات جدی رژیم کردستیز حاکم بر ایران، این است کە اینبار نیز “دمکراسی” قربانی “امنیت” نشد و این حزب بار دیگر کرامت سیاسی خود و اعضایش را پاس داشت.
