در این ایام که این ویروس تاجدار؛ مبدل به تیتر اول خبر در همه جهان شده است؛ مردم ما علاوه بر تمام تلخ کامی ها، هراس ها و مشکلاتی که شیوع بیماری برایشان ایجاد کرده با تجربیات جدیدی روبرو هستند که شاید پیش از این نیز آنها را به صورت فرادا دیده بودند ولی این حجم از کوتاهی و بی توجهی جمعی مسئولین و تفکیک خودی و غیر خودی و نابخردی و نادانی هیچ وقت به این شفافی و عریانی از حاکمیت بروز نکرده بود. و ترکیب این اوضاع با شرایط وخیمی چون بحران مشروعیت نظام ، دروغ و دغل و فساد و سرکوب مردم و واپاشی اقتصادی که پیش از آن داشته ایم، دل ناگرانی و اضطراب عمومی را دو چندان کرده است و حس تنهای و غربتی که دامان تک تک افراد را گرفته با هیچ زمانی قابل مقایسه نیست. و چه تلخ است که همین حس غربت مبدل به تنها وجه هویت جمعی ما شده که همه حول محور آن خود را در یک بستر اجتماعی می بینند (یا حداقل ما غیر خودی ها چنین فکر می کنیم.)
مردم فراموش نخواهند کرد که جهل و نادانی مسئولین که پیش از این به بهانه دشمن هراسی و آدرس دهی به بیرون مرز ها انکار میشد، در کنترل بیماری تا چه پایه بود. فراموش نخواهند کرد که وقتی به وخامت اوضاع پی بردند چگونه امکانات بهداشتی توزیع شد و خیلی ساده حکم به تعطیلی مجالس فرامایشی و مراکز تجمع خود دادند ولی کاسب کار و کارمند و سرباز وظیفه و بینوا را حکم به عادی بودن اوضاع دادند و از معرض خطر قرار گرفتن غیر خودی ها هیچ شرمی نداشتند. مردم فراموش نخواهند کرد که حاکمیت که به تکنولوژی هسته ای و تولید موشک های قاره پیما و فرستادن ماهواره به فضا فخر می فروخت از تامین چند عدد ماسک پارچه ای عاجز ماند و یا حداقل اراده ای برای تامین آن نداشت. فراموش نخواهد کرد که حتی کادر درمانی که در خط مقدم مبارزه با بیماری بودند نیز از امکانات اولیه حفاظتی محروم بودند ولی خواص و خودی ها در قرنطینه های امن شان از راه دور توصیه به توکل و قدرت شفا بخشی بقاع متبرکه می دادند. هیچ گاه فراموش نخواهند کرد که بعد از تایید خبر کرونا فاصله رهبر معظم همیشه دور از دست حتی با خواص نیز به چندین برابر قبل افزایش پیدا کرد.
طنز توصیه به استفاده از روغن بنفشه و استعمال عنبر نسا و چالش لیسیدن ضریح و در و پیکر امکان مقدسه چنان تلخ و گزنده بود که حتی دینداران را نیز از میزان سطح رواج خرافه و عوام فریبی و وقاحت شگفت‌زده شده و به شرم آمدند. مردم فراموش نخواهند کرد که وقتی حاکمان دیدند این ویروس تاجدار خودی و غیر خودی را از هم تشخیص نمیدهد به یک شبه حکم به تطهیر الکل دادند و ترک جماعت را به دلیل حفاظت از خود مجاز دانستند.
گفتن از همه تجربیات مردم در این مختصر ممکن نیست و هر کدام از ما علاوه بر تجربیات عمومی مطمئنا موارد متعددی از تناقض و کاستی را تجربه کرده ایم که تکرار آنها به خودی خود فایده چندانی ندارد ولی آنچه مهم است این است که این بار اولا همه ما از ترک ، کورد و بلوچ تا مازنی و گلیک و لر و فارس یک تجربه واحد داریم که مختصر و مفید آن نشان از غیر خودی همه ما می دهد و دوما این که این بار امکان آدرس دهی به خارج از مرزها و دشمنی استعمار و استکبار جهانی و لاف انتقام سخت و موشک و انرژی هسته ای جایی ندارد و همه دیدیم که نادانی و نابخردی و ناکارآمدی نظام تا چه پایه است.
این شاید اولین بار باشد که کل مردم در سطح ملی دیگر انتظاری از حاکمیت ندارند و کسی گوش به دستورات و نصایح و توجیهاتشان ندارد. و هر کس آنچه از دستش برآمد به صورت خود خواسته و براساس میزان عقل و درایت خود عمل کرد که نمودش را در به تعطیلی کشاندن مدارس و مراکز آموزشی تا قرنطینه خود خواسته و رفتار پرهیز از خطر تا حد ممکن مردم می توان دید. این مردم بودند که بی توجه به دستورات حکومتی از فرستادن فرزندانشان به مراکز آموزشی خود داری کردند و حاکمیت را مجبور به اعلام تعطیلی نمودند و یا از دید و بازدید غیر ضروری پرهیز کردند و کوچه و خیابان را خلوت کردند و امیدوارم هر چه زودت سایه شوم این بیماری از کشور برچیده شود چرا که هر چه زمان بیشتری کشور درگیر این اوضاع باشد تبعات بعدی آن بیشتر خواهد بود
به هر تقدیر این ایام نیز خواهد گذشت ولی مطمئنا ماحصل این تجربه جدید همگانی سرنوشت جدیدی برای ما رقم خواهد زد.
مردم دیدن و تجربه کردند نابخردی و ناتوانی حاکمیت را. مردم دیدن و تجربه کردند تاثیر حضور خود را و بعید است به سادگی به آن چه که پیش از این گردن نهاده بودند؛ بدون پرسشگری بازگردند و این چالشی اساسی خواهد بود برای ماه های پیش رو ما. مطمئنا در حاکمیت با تمام نابخردی ها و نادانی های که شاهد آن بودیم این حداقل درایت دشمنانه وجود دارد که تنها راه کنترل مردم بعد از این بحران ، فقط و فقط ایجاد بحرانی جدید و به مراتب سهمگین تر است که خلایق را به آن مشغول دارند و بر همه ما واجب است که رفتار و کنش حاکمیت را در روز ها و ماههای آینده رصد کنیم که مطمئنا یکی از گزینه های اصلح برای آنها آتش افروزی و ایجاد شر خواهد بود و باید در رساند این پیام به دنیا نیز حداکثر توان خودمان را صرف نمایم که تبعات چنین تصمیمی می تواند بهای سنگینی برای همه ما داشته باشد. در نقطه مقابل در صورت رفتار انفعالی در حاکمیت که این نیز دور از ذهن نیست و بسیار به شدت وخامت اوضاع و طول دوره زمانی آن بستگی دارد؛ ما به چه شکل می توانیم از انفعال موجود استفاده نمایم.
تا پیش از این نیز دستگاه اقتصادی، بروکراتیک حاکمیت تا آستانه فروپاشی پیش رفته بود و امروزه با لطماتی که شیوع این بیماری به باقی مانده ساختار موجود وارد کرده است، بسیار وسیع و گسترده شده و متاسفانه بیشترین آسیب را اقشار ضعیف تر جامعه تحمل کرده اند و پس از گذر از این اپیدمی وحشتناک که امیدوارم خود مستقیما منجر به فاجعه انسانی و اصولا حذف ساختار حاکمیتی در درون نشود، به جای دیدن روی آرامش با موج عظیمی از مشکلات رو برو خواهیم بود که هراس امروزه ما در مقابل آن ناچیز خواهد بود.
همین ایام نیز نشانه های چنین فشار های روانی که امروز فرصت بروز ندارد را می تواند در گوشه و کنار کشور مشاهده کرد. می بینیم و می شنویم که گروهی با تمام فشار ها و نکبتی که گربیانمان را گرفته است، آرزو دارند کسی چون دکتر احمدنژاد به جای دکتر روحانی رییس جمهور بود یا گروهی دیگر آرزو وجود منجی چون رضا شاه را دارند که با زور و ضرب هم که شده به گمانشان آرامش و تامین معاش را برایشان به ارمغان بیاورد. متاسفانه در اوضاع وخیم همیشه پوپولیسم فرصت رشد می یابد و مردم شعائر دلخوش کنک و ساده را چون دود کردن عنبر نسا و روغن بنفشه را ساده تر می پذیرند و اگر امروز چنین راهکار های ابله های برای مقابله با بیماری مقبول مردم نیست، نتیجه بها گرانیست که بابت آن پرداخته اند و اگر به فکر نباشیم دیر نخواهد بود که مردم در دام عوام گرایی جدیدی گرفتار خواهند آمد و آینده همه ما مجدد در دست بی خردان و فرصت طلبان خواهد افتاد.
از امروز باید به فکر باشیم که حرکت مردمی پس از این بیماری فراگیر قطع به یقین رخ خواهد داد و اگر آمادگی برخورد با آن را نداشته باشیم می تواند منشا بسیاری از مشکلات آتی ما باشد. لذا همان گونه که امروزه تک تک ما به فکر شناسایی روش های انتشار بیماری و نحوه برخورد با آن هستیم؛ می بایست به روزهای پس از کرونا نیز فکر کنیم و این ایام که بسیاری به شکل خود خواسته یا اجبارا در انزوا و قرنطینه خانگی و … قرار دارند فرصتی ارزشمند است برای تفکر و پایه ریزی فردای بهتر و دفع شر هر نوع ویروس تاجداری. امروز هر کدام از ما باید همان گونه که در کنترل بیماری تمام توانمان را به کار می بریم، در شفاف سازی و آگاهی رسانی به بقیه تلاش کنیم و چون امروز منسجم و هماهنگ از عوامفریبی فردا حذر کنیم.
