جمهوری اسلامی پس از پیروزی انقلاب ٥٧، در نخستین آزمون جدی پیش رویش در پروسەی انتخابات و احتمال تبدیل شدن بە حاکمیتی دموکراتیک بە بیراهە رفت، در همان زمان با برگزاری رفراندومی لنگ کە سربرگ‌های سرخ و سبز آن نشانگر خط دهی‌ای غیردموکراتیک و مجهول و فریبکارانە بود، اثبات کرد کە از این دستاورد انسانی برای مشروعیت دادن بە حاکمیت خود استفادە می‌کند، و مردم و مطالباتشان بی‌ارزش ترین قسمت این موضوع است. این بدین معناست کە ابزار مدرن و امروزی را بە طور کل در جهت نهادینە کردن اندیشەی ارتجاعی و غیر مدرن بە خدمت گرفتە است؛ و این یکی از صدها پارادکسی می‌باشد کە طی این چند سال اخیر در کنار هم بە کار بردە است.
مردم کوردستان با پیشاهنگی احزاب کوردستانی خیلی زود بە نامشروع بودن این حاکمیت پی بردند، و با تحریم این انتخابات جدا از تمامی جغرافیای سیاسی ایران موضع بی‌نظیری از خود نشان دادند و این سرآغازی بود بر مقابلەای چندین سالە. مردم و احزاب کوردستانی بە درازی این سال‌ها از رسیدن بە حقوقشان و مبارزات در تمامی ابعاد در این راە دست برنداشتە و کوتاهی نکردەاند. این واقعیت وجود دارد دنیای سیاست عبارت است از مجموعە قواعد و برد و باخت و پیش بینی صحیح و نادرست، اما در تاریخ سیاسی ایران پس از انقلاب این ملت کورد و احزاب کوردستانی بودند کە با وجود تحقق نیافتن اهدافشان پیش‌بینی‌هایشان درست از آب درآمد، و در شناخت حکومت و تشکلات آن، نقش پیشرو را ایفا کردند؛ هنوز هم این دستاورد کە با الهام گرفتن از آگاهی سیاسی رهبران ما، مایەی سرافرازی برای این ملت کورد است.
هم اکنون هر روز پردە از جنایات گذشتە و کنونی رژیم برداشتە می‌شود، و بە این خاطر بیشتر از گذشتە پایگاە مردمی جمهوری اسلامی رو بە کاهش است و بە سوی نابودی و از دست دادن مشروعیتش گام بر می‌دارد، ما کە از شناخت و آگاهی‌ای کە نسبت بە محتوای این نظام داریم و از اینکە این مسئلە هیچ گاه نگذاشتە بە استقبال این حکومت برویم و، از سیاست دروغ، فساد و جنایت‌هایش بە شیوەی مستقیم و غیرمستقیم مشارکت داشتە باشیم؛ احساس سربلندی می‌کنیم.
ملت کورد در شرق کوردستان و در ارتباط با جمهوری اسلامی، هیچ وقت بی‌موضع نبودە و زیرکانە با این مشکلات مقابلە کردە است. در اواخر دهەی پنجاە خورشیدی و دهەی شصت بە کلی -کە عصر طلایی مبارزات مسلحانەی ملت کورد برای رسیدن بە حقوق پایمال شدەاش بود و صدها حماسەی قهرمانانە و جانبازی‌های بی‌همتا از سوی جوانان فداکار این ملت آفریدە شد- کمترین شمار مشارکت در انتخابات در ایران مختص بە کوردستان بودە است. سپس با پایان یافتن جنگ ایران و عراق تاحدی تغییرات ظاهری بر فضای سیاسی کشور حکم فرما شد، اما جو امنیتی کوردستان همچنان ادامە داشت و انتصاب افراد ناکارآمد و غیربومی و سپاهی در امورات اداری کوردستان، چندین برابر کوردستان را میلیتاریزە کرد. در سال ٧٢ رفسنجانی کە بە طور مجدد برای دور دوم انتخابات ریاست جمهوری نامزد شدە بود و در تمامی ایران اکثریت قاطع آرا را بە دست آورد، اما در کوردستان و با مشارکت معنی‌دار از سوی مردم و بە انتقام خون رهبران شهیدشان “نە”ی قاطعانەای دریافت کرد، و این پاسخ کوبندە بە قدری برای وی گران تمام شد کە بەطور ضمنی در نماز جمعە بە آن اشارە کرد. این حرکت در انتخابات بعدی نیز تداوم یافت و کاندیداهایی کە از سوی رهبر رژیم حمایت می‌شدند، در کوردستان با شکستی تحقیرآمیز مواجە می‌شدند، برای نمونە “ناطق نوری” در مقابل خاتمی، سپس احمدی‌نژاد بە ترتیب در مقابل معین و بعدا موسوی و … منظور از اشارە بە این فاکتورهای تاریخی این است کە ملت کورد اگر انتخابات را تحریم نکردە اما با مشارکت معنی‌دار دقیقأ در مسیری گام نهادە کە مخالفت جناح اصلی حاکمیت بودە است.
در ارتباط با فعالیت‌های مدنی باید گفت کوردستان بە کلی بخش متمایز و کانتونی مستقل و غیررسمی است. مناسبات و تاریخ ملی مختص بە خود را دارد، در مناسبت‌ها، جشن، شادی، غم و اندوه حاکمیت هیچ فعالیت خودجوشانەای در کوردستان برگزار نمی‌گردد. با رخ دادهای مختلف دیگر بخش‌های کوردستان هم دردی کردە- این حتی سایر ملل ایران را تا این سال‌های اخیر دچار حیرت کردە و نمی‌دانستند اعتراض و یا شادی مردم شرق کوردستان با خارج از مرزهای ایران در ارتباط است- در ارتباط با عملیات کمک رسانی بە مردم مصیبت دیدە (چە آوارەهای کوردستان عراق، چە زلزلە زدگان و سیل زدگان کرماشان و دیگر ملیت‌های ایرانی) مدام نقش اساسی ایفا کردە است.
اعتصاب و ماندن در خانە، شیوەای دیگر از اعتراضات مردم کوردستان علیە رژیم است، کە در این زمینە باید گفت مردم کوردستان سنگ تمام گذاشتەاند، بەطور مثال: اعتصاب در سالروز رهبران شهید علیرغم تهدیدات، اعتصاب در اعتراض بە شهادت “فرزاد کمانگر”، اعتصاب باشکوە سراسری ٢١ شهریور ماە ٩٧ و … گواهی بر این ادعاهاست.
٤١ سال است کوردستان از ایران بە لحاظ معنوی مستقل می‌باشد و نظامی خودجوش و خودمدیریتی بە کار گرفتە و از کوچک ترین فرصت‌ها برای نشان دادن این تمایزات تاریخی و رسیدن بە حقوق اساسی نهایت استفادە را بردە؛ کوردستان در این زمینە نیز پیشگام بودە است.
