مجلس جمهوری اسلامی کلیات لایحه حذف چهار صفر از پول ملی را تصویب کرد. بر این اساس واحد پول ایران، “تومان” است و هر تومان برابر ۱۰ هزار ریال جاری است. این لایحه سالهاست که مطرح است و هر بار بیسرانجام مانده است.
نمایندگان مجلس رژیم، دوشنبه ۱۵ اردیبهشت در جلسه علنی مجلس با کلیات لایحه حذف چهار صفر از پول ملی موافقت کردند.
این لایحه با یک ماده و ۵ تبصره اصلاح پول کشور در مبادلات را محور قرار داده است.
علی ربیعی، سخنگوی دولت روحانی دوشنبه ۱۵ اردیبهشت پیش از بررسی لایحه حذف چهار صفر از پول ملی در مجلس، در حساب توئیتری خود نوشت: “امروز در مجلس، برای اصلاح چهار صفر از پول ملی بحث میشود. مردم به تومان صحبت و مراکز رسمی به ریال ثبت میکنند. حتی تومان مینویسیم و تومن میگوییم. حذف چهار صفر یک کار لازم برای ساده کردن روابط مالی است”.
حذف صفر از پول ملی ایران نخستین بار هفت سال قبل در دولت دهم مطرح شد. در آن زمان گفته شد که اگر چند صفر از اسکناسهای ایران حذف شود، ارزش پول ملی ایران در برابر سایر ارزهای معتبر جهان افزایش مییابد و قدرت خرید مردم هم افزایش پیدا میکند. اما این ادعا بهدلیل اینکه نبود پشتوانه فکری و اجرایی در حد حرف باقی ماند.
در دولت نخست حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، بار دیگر موضوع حذف صفر از پول ملی (این بار حذف یک صفر) مطرح شد که باز هم به دلیل ابهامهای موجود کنار گذاشته شد.
ولیالله سیف، رئیسکل پیشین بانک مرکزی در فروردین ۱۳۹۶ گفته بود که “حذف صفر در زمانی امکانپذیر خواهد شد که از ثبات و پایداری تورم تکرقمی اطمینان پیدا کنیم”.
سیف تأکید کرده بود که اگر در طی دو یا سه سال نرخ تورم تکرقمی باقی ماند آنوقت میتوان از حذف صفر در پول ملی صحبت کرد.
با این حال در سالهای گذشته بهجز دو سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ که براساس آمار رسمی نرخ تورم میانگین تکرقمی یعنی ۹ و ۹,۶ درصد بود، بقیه سالها نرخ تورم بالاتر یا بسیار بالاتر از نرخ تکرقمی بود.
مخالفان طرح حذف صفر از پول ملی معتقدند که بدون فراهمشدن زیرساختهای لازم اجرای این طرح تأثیر نامطلوبی بر کاهش قدرت خرید مردم خواهد داشت.
همچنین گفته میشود که با حذف صفر از پول ملی عدهای تلاش خواهند کرد تا برمبنای پول جدید کالاهای خود را با قیمت بالاتری ارزشگذاری کنند. عدم امکان نظارت بر بازارها در چنین شرایطی با توجه به پیچیدگی اجرای این تصمیم، باعث افزایش سطح عمومی قیمتها میشود.
از سوی دیگر این طرح میتواند موجب کاهش درآمدهای صادراتی به دلیل افزایش پول ملی شود.
تجربه حذف صفر و یا تغییر واحد پولی در برخی از کشورها مانند ترکیه، آرژانتین و برزیل نشان میدهد که بدون فراهم شدن زمینه کاهش نرخ تورم، ثبات اقتصادی و اعتماد عمومی بالا به دولت و واحد پول ملی این اقدام تأثیری بر نرخ تورم نخواهد داشت.