راز ماندگاری حزبی که قریب به تمامی 75 سالەی حیات سیاسی خود را در آوارگی غربت بە سر برده و اکنون نیز همچنان جای امید و دارای پایگاه اجتماعی در میان مردم و میهنش باشد، چە دلیلی مە‌تواند داشتە باشد؟ حزب دموکرات کوردستان کە ٢٥ مردادماه امسال (1399) هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس خود را جشن می‌گیرد، بیش از هفتاد سال عمر خود را در خارج از موطن خود گذرانده و کماکان نیز ادامه دارد. این حزب کە بە مدت بیش از هفت دهه فعالیت و مبارزه، دارای رهبری خارج از کشور بوده و هست. حال نیز با تمامی نواقص و معایب درون تشکیلاتی‌ای که داشته و داراست ولی همچنان در میان مردم کوردستان و جامعەی امروزی آن، جای امیدواری و دارای اعتماد است. همین جایگاه رفیع و قابل اعتماد بودن، این حزب را در میان محافل و اجتماعات کوردستانی و ایرانی و جهانی، معتبر و شخیص نگاه داشته است.
موجودیت حزب دموکرات کوردستان، کە متأثر از پاسخگو بودن به شرایطی تاریخی مختص به بخشی از کوردستان است، بە دلیل شناختی آمیختە با تفکر مدرن که پیشوای بزرگ “قاضی محمد” بە عنوان شخصیت نخست این حزب نمایندگی آن را بە عهدە داشت، توانسته تغییرات ریشەای را در مسیر فعالیت و مبارزەی ملت کورد بە وجود آورد. پایەگذاری روشی جدید در مبارزەی ملی بر مبنای دو اصل “برنامەدار کردن جنبش” و “شخصیت دهی بە جامعە”، آن جهانبینی سیاسی و فکری است که معنای وجودی حزب دموکرات را از حرکت‌های سیاسی قبل از این حزب مجزا می‌کند.
اعلام “جمهوری کوردستان” بعد از تأسیس چند ماهەی حزب و طرح ساختار سیاسی و سازمانی این حاکمیت در هیئت ایجاد کابینەی وزرا، رئیس جمهوری، وازرتخانه و … بیانگر این بود کە ملت کورد از این بە بعد می‌خواهد با پروژه و برنامە در مورد خواست و مطالبات و اهدافش سخن بگوید.
حزب دموکرات کوردستان بە عنوان بنیان‌گذار جمهوری کوردستان که پیشوایش وظیفەی ریاست جمهوری این سیستم سیاسی و مدیریتی را بر عهده می‌گیرد، ثابت کرد با تکیه بر اندیشیدەای مدون، در صدد آنست تا با تبدیل مبارزه بە ساختاری سازمانی، بە سوی رسیدن به حقوق مردم کوردستان گام بردارد. از سوی دیگر با تشخیص “خلأ اعتماد بەنفس” در افراد جامعه در مسیر طولانی تاریخی‌ای، که با سیاست سرکوب و تحقیر توسط ملت حاکم بر کورد تحمیل شدە بود، ترمیم و بنیاد نهادن دوبارەی شخصیت کورد و مبارزه‌اش نیازی مبرم بە شمار می‌رفت. حفظ این دستاورد (جمهوری کوردستان) نیازمند تشکیل جامعەای متعهد بە مردم و میهن بود، کە بدون شک در زمینەی “ملت سازی” مبحثی مهم و اساسی بە شمار می‌رود و مستقیما بر ایجاد منافع و مصالح عمومی کە باعث ایجاد حسی مشترک می‌شود، مؤثر است. برای ایجاد چنین تعهدی قبل از هر چیز می‌بایست افراد جامعه شخصیت خود را احساس کردە و رمزی وجود می‌داشت تا حس اعتماد بە نفس را در آنان برانگیزاند. بە همین سبب بە اهتزاز در آمدن “پرچم کوردستان” در جمهوری کوردستان و مراسمات ویژەی این دستاورد تاریخی در چند شهر تحت حاکمیت این جمهوری با اهمیت فراوانی برگزار گردید.
برافراشتن پرچم کوردستان، اعلام معنادار هویت‌طلبی‌ای بودکه مستقیمأ بر روحیەی هر فرد کورد و جامعەی آن دوره در کوردستان تاثیرگذار بود و حس غرور ملی را بنیاد نهاد. “باشندگی” به بخش لاینفکی از انسان کورد تبدیل شد و به وی شخصیت بخشید. بدین معنا که مردم کوردستان تحت این لوا احساس به وجود و حضور خود –جدای از دیگری- کرد. همین باعث شد که در مدت زمان اندکی مهاباد و جمهوری کوردستان به مأوای امید و آرزوی ملتی بە نام کورد تبدیل شد.
در پروسەی بازسازی –بە ویژە در اینجا بە طور مستقیم بحث بر سر حرکت سیاسی و اجتماعی ملتی تخریب‌شدە و انکار شده، درک ضرورت “دفاع” و “حفظ و نگهداری” بسیار حائز اهمیت است. بە همین دلیل حزب دموکرات کوردستان هم‌زمان با اعلام جمهوری کوردستان، تأسیس “سپاه ملی کوردستان” کە بعدها نام قوای پیشمرگە بە خود گرفت، را ضروری می‌داند. این بخش از جنبش کوردستان که بعدها در بخش‌های دیگر کوردستان نیز جایگیر می‌شود، تا کنون نیز، بخشی از هویت ملت کورد و مبارزه‌اش می‌باشد. پیشمرگه بخشی از بها و ارزش‌های ملی ملت کورد است، پیشمرگه و مبارزەی پیشمرگانه که بخش بسیار اساسی و از افتخارات جنبش کوردستان است، ریشه و ماهیتش به اندیشەی حزب دموکرات کوردستان و عملکرد جمهوری کوردستان بر می‌گردد.
وجود پیشمرگه و تأسیس سپاه ملی کوردستان، اعتماد ملی جامعەی کوردستان را بە خود جلب و اعتماد مردم به حزب دموکرات کوردستان و جمهوری کوردستان را محکم و استوارتر کرد. پیشمرگه بە نیروی قابل اعتمادی تبدیل شد تا مردم همچون نیرویی رهایی‌بخش بدان بنگرد. همچنانبە همین دلیل می‌باشد که د. قاسلمو بە درستی آن را تعریف کردە: “پیشمرگه بازوی توانمند مردم است.”
در دوران جمهوری کوردستان قوای پیشمرگه به منظور حفاظت از این دستاورد تاریخی توانست مدتی طولانی در برابر نیروهای رژیم شاه استقامت کند، و بعدها پس از جمهوری کوردستان نیز؛ نیروی پیشمرگه به مدافع موجودیت ملت کورد تبدیل شد و در این راه هم بیشترین قربانی نثار ملت خود کرد.
تمامی آن رمز و نمادهای مبارزاتی که امروزه ملت کورد در هر چهار بخش کوردستان و هر کوردی در هر جای دنیا می‌زید، بدان افتخار و موجودیت خود را بە عنوان ملتی متفاوت از سایر ملت‌ها معرفی می‌کند، تمامأ توسط حزب دموکرات کوردستان تدوین گشتە و ثمرەی اندیشه و جهانبینی این حزب است؛ کە خوشبختانە امروزە به بخشی از خصایص و هویت ملت کورد تبدیل شدەاند. اگر 74 سال پیش در شهر مهاباد و شهرهای تحت حاکمیت جمهوری کوردستان، فقط هزاران نفر در مراسم افراشتن پرچم کوردستان شرکت می‌کردند؛ اکنون این پرچم برای میلیون‌ها انسان کورد و برای یک ملت رمز و هویت ملی است. جمهوری کوردستان و رئیس جمهور قاضی محمد امروزه برای هر انسان کوردی نه فقط یادآور تاریخی فراموش نشده، بلکه هویت و ارزش ملی محسوب می‌شوند.
آنچه تا بدینجا در مورد نوآوری و دستاوردهای حزب دموکرات کوردستان گفتە شد، تنها ثمرەی یک سال مبارزە و جهانبینی این حزب بوده است. این حزب بە در طول ٧٥ سال از حیات سیاسی خود در ایران تحت حاکمیت‌های پهلوی و جمهوری اسلامی، علیرغم پشت سر گذاشتن مراحل بسیار سخت و دشوار، در بسیاری از زمینەها دستاورد و ابداعاتی داشتە، کە –از همە مهمتر- تداوم مبارزه برای رسیدن به حقوق و آزادی‌های مردم کوردستان بودە است.
