برگردان: سارم
“کوردستان”: حزب دمکرات کردستان از منظر ناسیونالیستی، مبارزه در راه کسب حق تعیین سرنوشت را آرمان فعالیت 70 ساله‌ی خود قرار داده‌است. آیا بدرازا کشیده‌شدن این مبارزه، می‌تواند نشانگر نادرستی این آرمان باشد؟
قادر وریا: طولانی شدن مبارزه حزب دمکرات کردستان، به هیچوجه به مفهوم نادرست بودن آرمان مبارزاتی آن نیست. حق تعیین سرنوشت برای یک ملت، آنهم یک ملت چند میلیونی که مردمان و سرزمینش میان چند کشور تقسیم شده، حق مشروع و آرمان درست و مقدسی است. آرمان و حقوقی که حزب دمکرات کردستان برای ملت خویش طلب کرده و در راه آن مبارزه می‌کند، نه تنها با مصوبات جهانی مغایرتی ندارد، بلکه حق بی چون و چرای هر ملتی بشمار می‌رود. نه مسأله‌ی نامشروعی در آن نهفته است و نه افراطی در آن وجود دارد. لذا، این درستی یا نادرستی آرمان مبارزه نیست کە باعث طولانی‌شدن آن شدەاست، بلکە حاکم بودن دیکتاتوری و حکومت‌های مستبد و سرکوبگر در ایران از سویی و شرایط دشوار مبارزەی این حزب و ملت کرد در کردستان ایران از سوی دیگر است که موجب گردیده این مبارزه در کوتاه مدت به نتیجه نرسیده و کماکان ادامه داشته‌باشد. اگر به مبارزه‌ی دیگر طبقات و اقشار مردم ایران که حتی آرمانهای به مراتب کوچکتر از آرمان حزب دمکرات را دنبال می‌کردند توجه کنیم، مشاهده می‌کنیم که آنها نیز بسیار طولانی بوده و کمتر به هدف رسیده‌اند.
“کوردستان”: بە اعتقاد شما مهمترین دلائلی که موجب گشته‌اند حزب دمکرات علیرغم تداوم مبارزه به مدت 7 دهه، کماکان به راه خود ادامه دهد چە می‌تواند باشد؟
قادر وریا: به اعتقاد من دلائل این امر عبارتند از:
نخست: پی بردن به محرومیت ملت کرد از ابتدایی‌ترین حقوق خود و اعتقاد به این واقعیت که شایسته است این خلق نیز نظیر دیگر خلقها از حق تعیین سرنوشت خویش برخوردار باشد.
دوم: پایبند بودن به رسالت و وظیفه‌ای تاریخی که این حزب از همان ابتدای تأسیس خود بر عهده‌اش بوده و آن نیز عبارتست از رها ساختن این خلق از محرومیت و زیردستی.
سوم: وفاداری به قربانیان کثیری که نسل‌های پیشینمان در این حزب و نیز مردم کردستان در چارچوب مبارزه‌ی این حزب و در راە آرمانهای آن فداکردەاند، دست کشیدن از مبارزە و عدم پایداری این حزب در راه خود، بدون آنکه آرمان‌هایش تحقق یافته‌باشند، به مفهوم عدم وفاداری به این قربانیان و به هدر دادن هزینه‌ی فراوانی است که حزب دمکرات و خلق کرد متحمل شده‌اند.
چهارم: ادامه‌ی محرومیت و نقض حقوق ملت کرد از سوی رژیمهای حاکم بر ایران از سویی و حمایت مردم کردستان از آرمان‌ها و سیاست‌های این حزب و مبارزه‌ی آن از سوی دیگر موجب گشته‌اند که حزب دمکرات کردستان به راه خود ادامه‌داده و همواره زمینه‌ی مناسب تداوم راه خود را فراروی خود مشاهده کند.
“کوردستان”: وجه اشتراک و تمایز پیشمرگان در سه مرحله‌ی مختلف (جمهوری کردستان، دفاع مسلحانه در قبال یورش نیروهای جمهوری اسلامی به کردستان و پیشمرگان در دوران حاضر) کدامها هستند؟
قادر وریا: دفاع مسلحانه از خلق کرد در قبال حمله‌ی دشمنان این خلق و حفظ دستاوردهای مبارزاتی مردم کردستان، از جمله نقاط مشترک نیروی پیشمرگ در هر کدام از این دوران‌ها می‌باشد.
وجە مشترک دیگر نیروی پیشمرگ در هر کدام از دوران‌های ذکر شده این است که پیشمرگ تنها یک نیروی مسلح نبوده، بلکه انسان معتقد و با ایمانی بوده که نه برای جاه و مقام، بلکه بمنظور پیشبرد مبارزه‌ی آزادیخواهانه‌ی ملت خود تلاش و مبارزه کرده‌است. همچنین پیشمرگ دارای مجموعه ویژگی‌هایی بوده‌است که موجب گشته‌اند در میان ملت خود از احترام و محبوبیت خاصی برخوردار باشد. تحمل خستگی‌ها و مرارت‌های بسیار، از خود گذشتگی و مردم دوستی و فداکاری و احترام به مردم و دارا بودن خصائل والا و برخورد و رفتار پسندیده از جمله ویژگی‌هایی هستند که پیشمرگان در کلیه‌ی مراحل و دوران‌ها از آنها برخوردار بوده‌اند.
اما اگر بخواهم از وجه تمایزات سخن بگویم، باید پیش از هر چیز به تأثیرات مراحل و دوران‌های یاد شده بر نیروهای پیشمرگ از لحاظ ساختار، نوع تفکر و نگرش و آمادگی جهت شرکت در شیوه‌های گوناگون مبارزه، اشاره کنم. همچنین از نظر انتظاراتشان از حزب و جنبش و سطح و میزان فداکاری آنان برای جنبش ملی و حزب. به عنوان نمونه نیروی پیشمرگ در دوران جمهوری کردستان، نیرویی کاملا مردانه بود و در این دوران اثری از زنان پیشمرگ نمی‌بینیم. ساختار نیروی پیشمرگ را عمدتا مردم روستایی تشکیل می‌دادند و کمتر بصورت فردی، بلکه بیشتر به عنوان بخشی از یک عشیره و تحت فرمان رؤسای عشایر و اربابان روستای خود به صف پیشمرگان پیوسته‌بودند. شمار بسیار کمی از آنها باسواد بودند و سطح سواد آنها نیز نازل بود. اما پیشمرگان پس از انقلاب خلقهای ایران هم از روستاییان و هم از مردم شهرها بودند. زنان بتدریج وارد صوف پیشمرگان می‌شوند . سطح سواد و شمار باسوادان نیروی پیشمرگ تحول چشمگیری بە خود می‌بیند. عرصەی فعالیت پیشمرگ نیز بسیار گستردەتر شدە و از شمالی‌ترین منطقەی کردستان ایران تا جنوبی‌ترین مناطق یعنی هر چهار استان کردستان ایران را شامل می‌گردد. نوع اسلحە و تجهیزات با دوران جمهوری کردستان تفاوت دارد. تفاوت دیگری کە میان نسل امروز پیشمرگان ونسل‌های گذشتە احساس می‌کنم، اینستکە نسل دهەی ٦٠و٧٠ خورشیدی پر استقامت‌تر و مقاوم‌تر از نسل فعلی بودند. با وجود آنکە بیشتر از نسل حاضر در حال جنگ و درگیری بودند، بیشتر با خطر مواجە بودند و شرایط پیشمرگی سخت‌تر بود، اما بندرت صفوف پیشمرگان را ترک می‌کردند و بیشتر در سنگر و صفوف پیشمرگ باقی می ماندند.
“کوردستان ” : در شرایط فعلی حزب دمکرات کردستان خود را یک حزب انقلابی می داند یا رفرمیست؟
قادروریا: حزب دمکرات کردستان هم دارای اهداف انقلابی است و هم در اکثر مراحل و دوران‌های حیات و مبارزەی انقلابی خود، شیوەهای انقلابی‌ای را برای مبارزە و فعالیت خود در پیش گرفتەاست. آرمان‌ها و اهدافی کە این حزب در راه تحقق آنها مبارزە کردەاست، بسیار بزرگتر از آن بودند کە در چارچوب هر دو رژیم پادشاهی و جمهوری‌اسلامی قابل تحقق باشند. در صورت تحقق این آرمان‌ها نیز تحولات اساسی در حیات سیاسی مردم کردستان ایجاد خواهد شد. بە همین دلیل می‌توانیم آنها را اهداف انقلابی توصیف نماییم. دیگر شیوەهای مبارزەی این حزب نیز انقلابی بودەاند. ایستادگی علیە دو رژیم پادشاهی و جمهوری اسلامی و تلاش در راستای سرنگونی رژیمهای مرکزی با توسل بە مبارزەی مسلحانە، تقابل با یورش و حملات نیروهای سرکوبگر رژیمهای حاکم بر ایران، عملکردی انقلابی بشمار می‌آیند کە البتە انتخاب چنین شیوەهایی از مبارزە و مقاومت، بر این حزب تحمیل شدەاند، وگرنە این حزب هرگاە مجال بهرەجستن از شیوەهای مسالمت‌آمیز را داشتە، از آن استقبال کردەاست. اما انقلابی بودن حزب دمکرات هیچگاه موجب مخالف این حزب با توسل مردم بە مطرح ساختن خواستهای رفرم طلبانە و بهرەگیری از شیوەهای مسالمت‌آمیز مبارزە و فعالیت نبودەاست. هر حرکت و جنبش رفرم‌طلبانەای کە در ایران و کردستان ایران سر برآوردەباشد، حزب دمکرات کردستان بە جای مردود شمردن و ضدیت با آن، کوشیدەاست هم از آن انتقاد نماید و هم مردم را بە شرکت در آن و پیشبرد و رادیکالیزە کردن آن تشویق و ترغیب کند.
“کوردستان”: حزب دمکرات کردستان سیاستها و مناسبات خود را در دو عرصەی ایرانی و کردستانی(در برابر دیگر بخشهای کردستان) چگونە تدوین و پیادە می نماید؟
قادر وریا: حزب دمکرات کردستان از دیرباز دو سیاست را بطور موازی بە پیش‌بردە و کوشیدەاست در حد لزوم بە هر دوی آنها اهمیت بدهد و هیچ کدام از آنها را بە خاطر دیگری کنار ننهد. از سویی خود را یک حزب کردستانی و مبارزەی ملی مردم کردستان ایران را بعنوان بخشی از جنبش ملی کرد برای رهایی از زیردستی تعریف کردەاست. بە همین دلیل هیچگاە از سیاست حمایت از مبارزەی ملی کرد در دیگر بخشهای کردستان و روابط دوستانە با نیروهای سیاسی آنها غافل نبودەاست. از سوی دیگر بدلیل آنکە مخاطب خواستهای این حزب و مردم کردستان ایران، دولت مرکزی ایران بودە و شعار استراتژیک این حزب کشورایران را در بر گرفتە، کوشیدە است با نیروهای آزادیخواە ایران و خلقهای ایران در مبارزە علیە دیکتاتوری و استبداد، همبستگی نماید.
“کوردستان”: با توجە بە اینکە در کردستان پیروان ادیان و مذاهب گوناگون وجود دارند، حزب دمکرات کردستان از چە متدی برای اتحاد و وحدت صفوف ملت کرد سود می‌جوید؟
قادر وریا: حزب دمکرات کردستان از بدو تأسیس، حزب همەی مردم کرد بودەاست. فرزندان این ملت از هر قشر و طبقە با هر دین و مذهبی کە بودە و با هر دیالکت و گویشی کە سخن گفتە باشند، مشروط بر آنکە آمادە بودە باشند کە در صفوف این حزب برای رهایی ملت خویش از محرومیت و فرودستی مبارزە کنند، حزب دمکرات کردستان با خوشوقتی بروی آنان آغوش گشودەاست. در واقع همەی ادیان و مذاهب از سوی حزب دمکرات محترم شمردەشدەاند و حزب دمکرات کردستان از بی حرمتی بە هرکدام از آنها جلوگیری کردەاست. بین پیروان هر دین و مذهبی تمایزی اعمال نشدەاست، بە یکی از آنها بیش از دیگری اهمیت دادە نشدەاست و یا پیروی از هر مذهبی و برعکس آن، نداشتن اعتقادات مذهبی، موجب کسب امتیاز و برتری نگشتەاست.
بطور خلاصە حزب دمکرات کردستان معتقد است کە تمایزات مذهبی یا گوناگونی دیالکت یکی از واقعیات و ویژگی‌های جامعەی کردستان است و نباید اجازە دادە شود کە هیچ تشکلی در راستای محو و نابودی آنهای دیگر تلاش نماید. همەی آنها نیز برغم تمایزاتشان باید حول آرمان‌ها و خواستهای ملی و کلی، متحد و یکپارچە باشند.
“کوردستان”: حزب دمکرات کردستان بعنوان یک حزب سیاسی مجرب، در روند مبارزە در راە دمکراسی و حق تعیین سرنوشت، چە نقش و وظیفەای برای خود و چە نقش و وظیفەای برای جامعەی کردستان قائل است؟
قادر وریا: وظیفەی یک حزب سیاسی پیشرو، رهبری مبارزەی مردم از لحاظ سیاسی و سازماندهی مبارزە و فعالیت آنان تا تحقق خواستهای این مردم است. حزب دمکرات کردستان علیرغم آنکە در طول حیات خود با کمبودها و ضعفهای گوناگون و انتقادات جدی مواجە بودەاست، اما از انجام وظائف خود غفلت نورزیدەاست. تحلیل و تفسیر واقع‌بینانەی خواستهای مردم کردستان و فرمولە کردن این خواستها در برنامەی خود، در پیش گرفتن سیاستها و مواضع درست در مقاطع و مراحل مختلف، دریغ نورزیدن از فداکاری و قربانی دادن و پیگیری در تلاش و مبارزە بە مدت ٧٠ سال، فعالیت سیاسی در راستای ایجاد وحدت و یکپارچگی در جامعەی کردستان در مقابل حاکمیت مرکزی، کسب اعتماد و حمایت مردم کردستان، آن نقش و وظیفەای است کە حزب دمکرات کردستان بە انجام رساندەاست.
بدیهی است نقش و وظیفەای کە متوجە مردم می‌گردد، عبارتست از تلاش و کوشش در راستای تحقق آرمانهایی کە هفتاد سال است حزب دمکرات کردستان و فرزندان مردم کردستان در صفوف این حزب در راە آن مبارزە می‌کنند. وظیفەی مردم بهرەگیری بهینە از فرصت‌هایی است کە برای مطرح ساختن خواستهای خویش برایشان فراهم می‌گردد. نباید تصور کنند کە مبارزە، تنها وظیفەی حزب دمکرات و اعضای آن است و آنها نیز باید از دور نظارەگر رویدادها باشند، برعکس آنها، خود باید هستەی مبارزە و مقاومت باشند. همزمان باید حامی و ناظر بە مبارزە و سیاست‌های این حزب کە آنرا نمایندە و رهبر خواستهای خود می‌دانند، باشند؛ با تمام توان و از هر لحاظ از سیاست‌های آن حمایت کنند، با مبارزین آن همکاری کنند و در صورت لزوم پیشنهادات خود را بە آن ارائە دهند و از آن انتقاد نمایند و کاری کنند کە حزب دمکرات کردستان آن ابزار کارگری باشد کە می‌تواند مبارزەی آنان در راە دمکراسی و حق تعیین سرنوشت را بە سر منزل مقصود برساند.
درشماره‌ی٦٦١ روزنامه «کوردستان» منتشر شده است
