نخست: دلایل طولانی شدن فعالیت مبارزاتی حزب دموکرات
هفتادو پنج سال است کەحزب دموکرات کوردستان پرچمدار مبارزه برای حل مسئلەی ملت کورد در داخل ایران است و برای تامین حق تعیین سرنوشت مردم کورد در شرق کوردستان(کوردستان ایران) فعالیت می کند. حق تعیین سرنوشت برای ملتی آنهم ملتی چندین میلیونی که میهنش بر سر چندکشور تقسیم شده، حقی روا و هدفی صحیح و مقدس می باشد. آن حقوقی که حزب دموکرات کوردستان برای ملتش میخواهد و آن هدفی کە برایش مبارزه می کندنه تنها با مصوبات جهانی مغایرتی ندارند، بلکه حق بی چون و چرای هر ملتی بشمار می‌روند. نه مسأله‌ی نامشروعی در آن نهفته است و نه افراطی در آن وجود دارد. مادامی که این گونه است؛این درستی یا نادرستی آرمان مبارزه نیست کە باعث طولانی‌شدن آن شدەاست،بلکە حاکم بودن دیکتاتوری و حکومت‌های مستبد و سرکوبگر در ایران از سویی واز سوی دیگر شرایط دشوار مبارزه این حزب و ملت کورد در شرق کوردستان است که موجب گردیدە تا این مبارزه در مدتی کوتاه به نتیجه نرسد و همچنان ادامه داشته باشد.
اگر نگاهی به مبارزات دیگر طبقات و اقشار مردم ایران که اهدافی بە مراتب کوچکتری نسبت بە هدف حزب دموکرات کوردستان را دنبال می کنند، بیاندازیم می بینیم مبارزەی آنان هم بسیار طولانی بودە وکمتر به هدف رسیده اند.
مهمترین دلائلی که موجب گشته‌اند حزب دمکرات علیرغم تداوم مبارزه به مدت 7 دهه، کماکان به راه خود ادامه دهد عبارتند از:
الف) پی بردن به محرومیت ملت کورد از ابتدایی ترین حقوق خود و اعتقاد بە این واقعیتکه ملت کورد نیز همانند سایر ملتها، شایستەی آن استاز ملتها دارای حق تعیین سرنوشت خویش برخوردار باشد.
ب) پایبندی به رسالت و وظیفەی تاریخی که این حزب از ابتدای تاسیس برعهدە گرفتە است و آنهم عبارتست از رها ساختن ملت کورد در این بخش از میهن کوردستان از زیردستی و محرومیت.
پ) وفاداریبە قربانیان کثیری که نسلهای پیشین در این حزب و همچنان مردم کوردستان در چارچوب مبارزات این حزبو در راستای اهداف این حزب تقدیم کرده اند. دست کشیدن از مبارزه و عدم پایداری این حزب در راه خود،بدون آنکه به اهدافش رسیده باشد به مفهوم عدم وفاداری به این قربانیان و به هدر دادن هزینه‌ی فراوانی است که حزب دمکرات و خلق کرد متحمل شده‌اند.
ج) تداوم زیردستی و بی حقوقی ملت کورد از سوی رژیمهای ایران از یک جهتواز جهت دیگر حمایت مردم کوردستان از اهدافوسیاستهای این حزب ومبارزەاش،موجب گشتەاند کە حزب دمکرات کردستان به راه خود ادامه‌داده و همواره زمینه‌ی مناسب تداوم راه خود را فراروی خود مشاهده کند.
دوم: حزب دموکرات، قوای پیشمرگه و دفاع مسلحانه
دفاع مسلحانه از مردم کوردستانوداشتن قوای پیشمرگه برای دفاع از دست آوردهای مبارزاتی این مردم در تاریخ مبارزاتی حزب دموکرات کوردستان، از اهمیت و جایگاه ویژەایبرخورداربودە است. نقاط مشترک و تمایز پیشمرگەهای حزب در سه مرحلەی(جمهوری کردستان، دفاع مسلحانه در قبال یورش نیروهای جمهوری اسلامی به کردستان و پیشمرگان در دوران حاضر)) را بدین گونه میتوان بر شمرد:
دفاع مسلحانه از ملت کورد در برابر حملات دشمنان آن و دفاع از دست آوردهای مبارزاتی مردم کوردستان از جمله نقاط مشترک نیروی پیشمرگ در هر کدام از این دوران‌ها می‌باشد.وجە مشترک دیگر نیروی پیشمرگ در هر کدام از دوران‌های ذکر شده این استکه پیشمرگ تنها یک نیروی مسلح نبوده، بلکه انسان معتقد و با ایمانی بوده که نه برای جاه و مقام، بلکه بمنظور پیشبرد مبارزه‌ی آزادیخواهانه‌ی ملت خود تلاش و مبارزه کرده‌است.همچنین پیشمرگ دارای مجموعەای از صفات بارز بودە است که سبب شدەاند تا در میان ملتش دارای احترام ومنزلتی ویژه باشد. تقبل خستگیهای بی حد، از خودگذشتگی، مردم دوستی، فداکاری و احترام قائل شدن برای مردم و داشتن سلوکی بلند و رفتاری پسندیده از جملەویژگی هایی هستند که پیشمرگان در تمامی مراحل و دورەها از آن برخوردار بودەاند.
اما اگر بخواهیم از وجە تمایزات سخن بگوییم، لازم است قبل از هرچیزی به تأثیرات مراحل و دوران‌های یاد شده بر نیروهای پیشمرگ از لحاظ ساختار، نوع تفکر و نگرش و آمادگی جهت شرکت در شیوه‌های گوناگون مبارزه، اشاره کنم. برای مثال: قوای پیشمرگه در دوران جمهوری کوردستان، نیرویی کاملا مردانه بودە و در آن روزگار اثری از زنان پیشمرگ نمی بینیم. ساختار نیروی پیشمرگ را عمدتا مردم روستایی تشکیل می‌دادند و کمتر بصورت فردی، بلکه بیشتر به عنوان بخشی از یک عشیره و تحت فرمان رؤسای عشایر و اربابان روستای خود به صف پیشمرگان پیوسته‌بودند.تعداد اندکی از آنان باسواد بودند و سطح سواد آنها هم نازل بود. اما پیشمرگان بعد از پیروزی انقلاب خلقهای ایران، متشکل از مردم روستاوشهر بودند. زنان هم کم کم به صفوف پیشمرگان می پیوندند.سطح سواد و شمار باسوادان نیروی پیشمرگ تحول چشمگیری بە خود می‌بیند. عرصەی فعالیت پیشمرگ هم بسیار گستردەتر شدە و از شمالی ترین مناطق شرق کوردستان تا جنوبی ترین مناطق(یعنی هرچهار استان شرق کوردستان)را شامل می گردد. نوع اسلحە و تجهیزات یشمرگ در این دوران با دوران جمهوری کردستان تفاوت دارد.تفاوت دیگری که در بین نسل امروز پیشمرگ و نسلهای پیشین احساس می شود، آنست؛ نسل دهەی ٦٠و٧٠ خورشیدی پر استقامت‌تر و مقاوم‌تر از نسل فعلی بودند.با وجود آنکه بیشتر از نسلهای کنونی با جنگ و خطرات مواجە بودند و شرایط پیشمرگی هم سختتر بود، امابندرتصفوف پیشمرگان را ترک میکردند و در سنگر وصفوف پیشمرگه باقی می ماندند.
سوم: حزب دموکرات کوردستان حزبی مبارز یا اصلاح طلب؟
حزب دموکرات تاریخی لبریز از مبارزات انقلابی دارد. اما با توجه به شرایط کنونی و نوع فعالیت حزب در حال حاضر، بیشتر اوقات این پرسش در برابرش قرار می گیرد که آیا حزب دموکرات کوردستان خود را حزبی مبارز یا اصلاح طلب میداند؟
در پاسخ بدین پرسش باید گفته شود: حزب دموکرات کوردستان هم دارای اهدافی انقلابی است وهم در اغلب مراحل و دورەهای حیات مبارزاتیش، روش و شیوه های انقلابی را برای فعالیت و مبارزەی خود در پیش گرفتە است. آرمان‌ها و اهدافی کە این حزب در راه تحقق آنها مبارزە کردەاست، بسیار بزرگتر از آن بودند کە در چارچوب هر دو رژیم پادشاهی و جمهوری‌اسلامی قابل تحقق باشند.هر زمانی هم این اهداف برآورده شوند، تغییرات اساسی در حیات سیاسی مردم کوردستان ایجاد خواهد شد. برای همین می توانیم آنها را اهداف انقلابی توصیف نماییم. روشهای مبارزاتی این حزب همانقلابی بودەاند.
ایستادگی علیە دو رژیم پادشاهی و جمهوری اسلامی و تلاش در راستای سرنگونی رژیمهای مرکزی با توسل بە مبارزەی مسلحانە، تقابل با یورش و حملات نیروهای سرکوبگر رژیمهای حاکم بر ایران، عملکردی انقلابی بشمار می‌آیند کە البتە انتخاب چنین شیوەهایی از مبارزە و مقاومت، بر این حزب تحمیل شدەاند، وگرنە این حزب هرگاە مجال بهرەجستن از شیوەهای مسالمت‌آمیز را داشتە، از آن استقبال کردەاست. اما انقلابی بودن حزب دمکرات هیچگاه موجب مخالفت این حزب با توسل مردم بە مطرح ساختن خواستهای رفرم طلبانە و بهرەگیری از شیوەهای مسالمت‌آمیز مبارزە و فعالیت نبودەاست.
هر حرکت یا جریان اصلاح طلبانەایی کە در ایران و شرق کوردستان سربرآورده باشد، حزب دموکرات کوردستان بجای ضدیت با آن، کوشیدە است هم از آن انتقاد نماید و م مردم را بە شرکت در آن و پیشبرد و رادیکالیزە کردن آن تشویق و ترغیب کند.
چهارم: پیشبرد توامان دو سیاست کوردستانی بودن و ایرانی بودن
حزب دموکرات کوردستان از قدیم الایام دو سیاست را بطورموازی بە پیش‌بردە و کوشیدەاست در حد لزوم بە هر دوی آنها اهمیت بدهد و هیچ کدام از آنها را بە خاطر دیگری کنار ننهد. از سویی خود را یک حزب کردستانی و مبارزەی ملی مردم کردستان ایران را بعنوان بخشی از جنبش ملی کرد برای رهایی از زیردستی تعریف کردەاست. بە همین دلیل هیچ وقتاز سیاست حمایت از مبارزەی ملی کورد در بخشهای دیگر و ارتباط دوستانه با نیروهای سیاسی آنها غافل نبوده است. از سویی دیگر از آنجا کەمخاطب خواستهای این حزب و مبارزه مردم شرقکوردستان حاکمیت مرکزی ایران بودە است و شعار استراتژیک این حزب متوجە ایران بودە است،کوشیدە است با نیروهای آزادیخواه ایران و با با جنبشهای سراسری این کشور، در مبارزە علیە دیکتاتوری و استبداد، همبستگی نماید.
پنجم: نگاه حزب به پیروان ادیان و اقلیتهای مختلف در کوردستان
حزب دموکرات کوردستان از ابتدای تاسیس ، متعلق به تمام ملت کورد بوده است. فرزندان این ملت از هر صنف و طبقەای یا هر مذهب و ادیانی با هر گویش و لهجەای که تکلم کردەاند، مشروط بر آنکە آمادە بودە باشند کە در صفوف این حزب برای رهایی ملت خویش از محرومیت و فرودستی مبارزە کنند، حزب دمکرات کردستان با خوشوقتی بروی آنان آغوش گشودەاست.
در واقع تمامی ادیان و اقلیتها از سوی حزب دموکرات محترم شمرده شده و حزب دموکرات کوردستان مانع از هرگونه بی حرمتی بدانها بوده است.بین پیروان هر دین و مذهبی تمایزی اعمال نشدەاست، بە یکی از آنها بیش از دیگری اهمیت دادە نشدەاست و یا پیروی از هر مذهبی و برعکس آن، نداشتن اعتقادات مذهبی، موجب کسب امتیاز و برتری نگشتەاست.مختصر اینکه حزب دموکرات کوردستان براین باوراست: کە تمایزات مذهبی یا گوناگونی دیالکت یکی از واقعیات و ویژگی‌های جامعەی کردستان است و نباید اجازە دادە شود کە هیچ تشکلی در راستای محو و نابودی آنهای دیگر تلاش نماید. همەی آنها نیز برغم تمایزاتشان باید حول آرمان‌ها و خواستهای ملی و کلی، متحد و یکپارچە باشند.
پنجم: مسئولیت حزب و مسئولیت مردم در جریان مبارزه
وظیفە یک حزبی سیاسی پیشرو رهبری کردن مبارزەی مردم از لحاظ سیاسی و سازماندهی کردن فعالیت و مبارزەی آنان تا تحقق اهداف آن مردم است. حزب دموکرات کوردستانعلیرغم اینکه در تاریخ مبارزاتیش با نواقص و ضعفهای گوناگون و انتقادات جدی مواجە بودەاست،اما از انجام وظایف خود غفلت نورزیدە است.تحلیل و بررسی واقعبینانەی خواست مردم کوردستان و فرمولەکردن آن خواستها در برنامەی خود، در پیش گرفتن سیاستها و مواضعصحیح در مراحل و دورەهای مختلف، دریغ نکردن از قربانی دادن و پیگیری در ادامەی مبارزه و پیکار به مدت هفتادوپنج سال، فعالیت سیاسی در راستای ایجاد وحدت و یکپارچگی در جامعەی کردستان در مقابل حاکمیت مرکزی، کسب اعتماد و حمایت مردم کردستان، آن نقش و وظیفەای است کە حزب دمکرات کردستان بە انجام رساندەاست.
بدیهی استنقش و وظیفەای کە متوجە مردم می‌گردد، عبارتست ازتلاش و مبارزه در راستای تحقق آرمانهایی کە هفتاد وپنج سال است حزب دمکرات کردستان و فرزندان مردم کردستان در صفوف این حزب در راە آن مبارزە می‌کنند.وظیفەی مردم بهرەگیری بهینە از فرصت‌هایی است کە برای مطرح ساختن خواستهای خویش برایشان فراهم می‌گردد. نباید تصور کنندکه مبارزه فقظ وظیفەی حزب دموکرات و اعضاء آن است و دیگران هم باید از دور نظارەگر رویدادها باشند. برعکس باید آنان خود بایدکانون اصلی مبارزه و مقاومت باشند. همزمان لازمست که حامی و ناظر بر مبارزه و سیاستهای حزبی باشند کهآن را نماینده و رهبر خواستهای خود میدانند. با تمام توان و از هر نظر حامی سیاستهای حزب باشند. با مبارزین آن همکاری کنند ودر صورت لزوم پیشنهادات خود را بە آن ارائە دهند و از آن انتقاد نمایند و کاری کنند کە حزب دمکرات کردستان آن ابزار موثری باشد کە می‌تواند مبارزەی آنان در راە دمکراسی و حق تعیین سرنوشت را بە سر منزل مقصود برساند.
ششم: حزب دموکرات، حزبی از گذشته، حزبی برای آینده
حزب دموکرات کوردستان، موثرترین وبارزترین بازیگر تاریخ کورد در شرق کوردستان در صدسال گذشته، بودە است. از تاسیس”ژ.کاف”(جمعیت حیات کوردستان) که حزب دموکرات بر پایەهای آن بنیان نهادە شد، نزدیک به هشتاد سال میگذرد. حزب دموکرات کوردستان نزدیک به چهار دهه یکەتاز عرصەی سیاسی و بعدها نیز، اصلی ترین جریان در میدان مبارزه برای احقاق حقوق کورد در ایران بوده است.
جمهوری کوردستان کەمهمترین و بزرگترین رویداد سیاسی در این بخش از کوردستان و حتی در سطح همەی کوردستان در نیمەی نخست قرن بیست به شمار می آید، در تاریخ بە نام این حزب ثبت شدە است. حزب دموکرات کوردستان در چهل سال مقاومت و مقابلەی خونین کوردستان در برابر جمهوری اسلامی ایران، بیشترین سهم را دارد. این حزب در رشد و توسعەی ناسیونالیزم کوردی در ایران و گسترش دادن مبارزه و اعتقاد ملی در پهنەجغرافیای شرق کوردستانو در بین طبقات و اقشار مختلف جامعەای کوردستان،بیشترین تاثیر را داشته است.
علاوه براین، شناساندن مسئلەی کورد در شرق کوردستان در محافل و جوامع بین المللی، مدیون فعالیت دیپلماتیک حزب دموکرات به ویژه رهبر شهید این حزب د.قاسلمو است. اما حزب دموکرات حزبی نیست که تنها مختص به گذشته باشد،این حزب دارای آیندە و متعلق بە آیندە نیز هست. زیرا مسئله و هدفی که این حزب پرچمدار آن است همچنان مسئله و هدف ملت کورد در ایران می باشد. این حزببرای دوران پس از حل مسئلەی ملی هم برنامه دارد.علاوە بر آن دارای تاریخی مملو از مبارزه و فداکاری و رهبران شهیدی است که جامعە کوردستان آنان را بە عنوان سنبل و نماد مبارزه و مسئلەی مشروع و بە حقخود پذیرفتە است. داشتن چندهزار شهید در سنگر و جبهەهای مختلف مبارزه، اعتباری ملی – منطقەای وجهانیکه این حزب کسب کرده است، سرمایەهای این حزب برای بقای آن و تداوم و توسعه مبارزەاش در آینده هستند.مشروط بر اینکە این حزب وحدت خود را باز یابد و از ضعف ها وکاستیهای گذشتەی خود درس بگیرد و برای مبارزه در مرحله و دورەای جدید از هر لحاظ خود را آماده کند.
