برگردان: سروش
هنگامیکه از اقتصاد ایران سخن به میان می‌آید، نخستین نام و نهادی که به ذهن متبادر می‌شود، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. سپاهی که در راستای حاکمیت بی‌چون و چرا بر ایران و منطقه از هیچ اقدامی فروگذاری نکرده‌است.
در واقع سپاه پاسداران شرکت و کمپانی بزرگی است که در عین حال مسلح نیز هست، بعبارتی روشنتر یک مافیای مسلح است. سپاه پاسداران در حقیقت حکومت در سایه‌ی ایران است که شماری از سرداران نظامی آن با همکاری مذهب و رهبران دینی، یک دیکتاتوری بزرگ اقتصادی و نظامی برای خود ایجاد کرده‌اند.
سپاه پاسدارن و بازار بورس
بر اساس اطلاعات، حدود هفت میلیون سهم در بورس تهران به ثبت رسیده که چهار میلیون سهام‌دار می‌توانند به خرید و فروش آنها بپردازند. اما بگفته‌ی مدیران بورس تهران، تنها بیست هزار سهام‌دار در بازار بورس تهران فعال هستند.
طبق گزارش سالانه‌ی بازار بورس تهران بیش از ٢٠ درصد این خرید و فروشها تنها توسط دو نهاد اقتصادی بزرگ وابسته به دولت و سپاه پاسداران انجام پذیرفته‌است که عبارتنداز کارگزاری صبا تأمین وابسته به صندوق سرمایه‌ی سازمان تأمین اجتماعی به میزان ٢/١١ درصد و نیز بانک ملی به میزان ٣/١٠ درصد ــ که اولی وابسته به سپاه پاسداران و دومی وابسته به دولت است ــ در مبادلات بورس تهران شرکت داشتند.
براساس گزارش منتشره حدود ٢٧ میلیارد تومان از ٥٤ میلیارد تومانی که در معاملات میان سهامداران بورس مبادله شده‌است، مربوط به مرکز وابسته به حکومت و سپاه پاسداران بوده و کمتر از ٥٠ درصد این مبلغ از آن تجار دیگر بوده‌است. از ١٥٧ شرکتی که در بورس تهران به ثبت رسیده‌اند، تنها ١٠١ شرکت فعال بوده‌اند. ١٠ شرکت از این ١٠١ شرکت مستقیما با سپاه پاسداران ارتباط داشته و بخشی از زیر مجموعه‌های قرارگاه خاتم الانبیا هستند. نظیر (پتروشیمی خلیج فارس، گسترش نفت و گاز پارسیان، سرمایه‌گذاری غدیر، سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین، فولاد مبارکه، نفت بندرعباس، شرکت ارتباطات سیار، شرکت مخابرات ایران، بانک ملت و ایران خودرو).
این ١٠ شرکت مستقیما با سپاه پاسداران و مراکز قدرت حکومت جمهوری اسلامی ایران ارتباط دارند. در تمامی جهان، بورس، محل شفاف سازی اقتصادی کشورها بشمار می‌رود، اما در ایران، بورس به محل رقابت‌های حکومتی (جناحهای گوناگون درون حکومت) و نیروهای نظامی (سپاه پاسداران و بسیج) بدل گشته‌است. به همین دلیل بورس تهران نه تنها در شفاف سازی اقتصاد ایران جایی ندارد، بلکه بالعکس، حضور نظامیان در اقتصاد ایران موجب رکود اقتصاد این کشور گشته‌است.
سپاه پاسداران و اقتصاد ایران
به گفته‌ی دیپلماتهای غربی، سپاه پاسداران در جریان تحریمهای اعمال شده علیه ایران درآمدهای هنگفتی بدست آورده است. برخلاف مردم که جزء زیان دیدگان اصلی این تحریمها بوده‌اند. دیپلماتها اعلام کرده‌اند که در صورت لغو تحریمهای ایران نیز، این سپاه پاسداران است بیش از همه سود خواهدبرد، زیرا تمامی شریانهای اقتصادی ایران در دست سپاه است.
طبق گزارش آژانس رویترز، میزان فروش سالانه‌ی امپراتوری سپاه پاسداران ١٠ تا ١٢میلیارد دلار تخمین زده می‌شود که این رقم یک ششم درآمد حکومت ایران است. رویترز می‌افزاید که این پول سپاه پاسداران در بخشهای گردشگری، انرژی، حمل و نقل، ساختمان، مخابرات و انترنت سرمایه‌گذاری شده‌است. به همین دلیل گفته می‌شود که با لغو تحریمها ٣٠ درصد بر درآمد سپاه افزوده می‌شود.
به گفته‌ی اقتصاددانان جهان، میزان پول بلوکه شده‌ی ایران در دوران تحریمها، حدود ١٥٠ میلیارد دلار است که ٣٠ درصد آن بهنگام لغو تحریمها یعنی حدود ٤٥ میلیارد دلار به جیب سپاه پاسداران خواهدرفت. در واقع این نکته به یکی از نکات مورد اختلاف دمکراتها و جمهوریخواهان آمریکا بدل گشته‌است. جمهوریخواهان اظهار می‌دارند که این پول بدون هیچ محدودیتی به دست سپاه پاسداران خواهد رسید و سپاه پاسداران نیز آنرا میان اعوان و انصار خویش در عراق و لبنان و سوریه تقسیم خواهدکرد و این امر موجب تشدید تهدید علیه آمریکا خواهد گردید.
شرکت خاتم الانبیا که در پروژه‌های اقتصادی، نمایندگی سپاه پاسداران را در بر عهده دارد، در حال حاضر پیمانکار اصلی منطقه گازی پارس جنوبی و نیز خط متروی تهران به ارزش 2/1 میلیارد دلار و خط لوله پاکستان به ارزش 5/2 میلیارد دلار است. همه‌ی این پروژه‌ها بدون حضور هیچ رقیبی، مستقیما به قرارگاه خاتم الانبیا محول شده‌اند.
سپاه پاسداران که کنترل کلیه‌ی ترمینالهای فرودگاهی و بندری و نقاط مرزی را در دست دارد، بسادگی و بدون پرداخت هیچ گونه گمرک و عوارضی، کالاهای شرکتهای وابسته به خود را وارد ایران می‌نماید. این گفته یکی از بازرگانان ایرانی است که با سپاه پاسداران کار می‌‌کند و این اطلاعات را در اختیار آژانس رویترز قرار داده است.
سپاه پاسدارن فعالیتهای خود را از طریق نهادها و مراکز مختلف و تحت عناوین گوناگون به پیش می‌برد. از جمله بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان امام و مراکز بسیار دیگر. همانگونه که ذکر شد قرارگاه خاتم الانبیا نیرومندترین شاخه سپاه پاسداران است که در عرصه ساختمان سازی و عمران فعالیت دارد. طبق اطلاعات، سپاه پاسدارن ٨١٢ شرکت را در داخل و خارج ایران به ثبت رسانده است که همگی آنها تحت کنترل این امپراتوری نظامی هستند و هر کس و یا شرکتی بخواهد در ایران به سرمایه‌گذاری بپردازد، باید با یکی از این ٨١٢ شرکت مشارکت نماید. سپاه پاسداران در حال حاضر ١٧٠٠ قرارداد دولتی دارد که در نتیجه‌ی این قراردادها به یکی از بزرگترین نیروهای اقتصادی ایران و منطقه بدل گشته‌است.
در واقع نقش سپاه پاسداران در پی برسرکارآمدن احمدی‌نژاد در سال ١٣٨٤ افزایش یافت و در کابینه نامبرده پنج تن از اعضای سپاه در پستهای وزارت جای گرفتند، در همین دوران نیز بود که میادین گاز و نفت به سپاه پاسداران داده شد.
در پی رویدادهای انتخابات سال ١٣٨٨ ایران، سپاه پاسداران توانست در یک رقابت نابرابر، شرکت مخابرات ایران را خریداری نماید. از بعد از سال ٨٨، سپاه پاسداران دیگر بدون هیچ محدودیتی و تحت فرمان علی خامنه‌ای به چنگ‌اندازی در کلیه عرصه‌های زندگی ایرانیان پرداخت.
قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا
قرارگاه خاتم الانبیا از شماری مهندس راهسازی و ساختمان در دوران جنگ هشت ساله ایران و عراق تشکیل شد. بعد از جنگ با همکاری رئیس جمهور وقت ایران و با اتکا به اصل ١٤٨ قانون اساسی که می‌گوید نیروهای نظامی می‌توانند در زمان صلح به بازسازی و عمران بپردازند، وارد عرصه شد.
البته شرکت سپاه پاسداران در اقتصاد ایران با بحث و جدلهای بسیاری هم مواجه گشت و برخی معتقد بودند که سپاه پاسداران نباید عرصه را بر بخش خصوصی تنگ نماید. اما تحت حمایت آن دوران رهبر ایران و رئیس جمهور وقت به این اعتراضات وقعی نهاده نشد و سپاه پاسدارن به شیوی رسمی و قانونی در اقتصاد ایران سهیم گشت.
سپاه پاسداران در ابتدای امر با ایجاد قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا و دوشاخه‌ی این قرارگاه یعنی شرکتهای رزمندگان و رزمجو وارد فعالیتهای اقتصادی شد. بهانه این اقدام نیز آن بود که در پی جنگ ایران و عراق تعداد فراوانی از ماشین‌آلات و ابزارآلات راهسازی و ساختمان سازی در جبهه‌های جنگ بلااستفاده مانده بودند. به گفته یکی از فرماندهان سپاه، این نیرو از سال ١٣٦٨ تا سال ١٣٨٥ توانسته‌است بیش از ٢٠٠٠ پروژه صنعتی و معدنی را در ایران به انجام برساند. مرکز کوثران که یکی دیگر از بخشهای وابسته به سپاه است، در دوران خاتمی توانست پروژه انتقال آب به ٨٨٠٠ هکتار از اراضی استان خوزستان و منطقه امیدیه را که ارزش آن حدود یک میلیارد دلار بود، بدست گیرد.
تا پیش از سال ١٣٩٠ طبق قانون، سپاه پاسداران نمی‌توانست در پروژه‌های کمتر از یکصد میلیارد تومانی شرکت نماید. اما پس از تحولات داخلی ایران و افزایش نفوذ و اختیارات سپاه، این نیرو حتی به پروژه‌های کوچک نیز چنگ انداخت.
در حال حاضر ٥٠٠٠ شرکت بزرگ و کوچک تحت نظارت قرارگاه خاتم الانبیا به فعالیت مشغولند. به گفته‌ی مسئول این قرارگاه، ١٣٥ هزار نفر در قرارگاه خاتم‌الانبیا مشغول بکارند که این تعداد به شیوه‌ی رسمی و بعنوان پاسداروظیفه در فعالیتهای اقتصادی این قرارگاه نظامی شرکت دارند. ٢٥٠٠ نفر از این تعداد از فرماندهان سپاه پاسداران هستند. بعلاوه بیش از ٥٠٠ هزار تن نیز به صورت قراردادی در این قرارگاه بکار مشغولند.
بخشی از این شرکتها و مراکزی که وابسته به سپاه پاسداران (قرارگاه خاتم الانبیا) هستند عبارتند از:
ــ پالایشگاه اصفهان به ارزش ١\٢ میلیارد دلار که از سوی سپاه پاسداران خریداری شده است.
ــ بانک پارسیان به ارزش ١٩ میلیارد دلار که سپاه ٧/١ میلیارد دلار در آن سهم دارد.
ــ صنایع پتروشیمی ایران به ارزش ٨٠٠ هزار دلار که سپاه ٦٠ درصد آنرا در اختیار دارد.
ــ پتروشیمی پارس به ارزش ٧٠٠ هزار دلار که سپاه ٤٠ درصد آنرا در اختیار دارد.
ــ پرتوشیمی مارون به ارزش ٦٠٠ هزار دلار که ١٩ درصد آن در اختیار سپاه است.
ــ صنایع آلمینیوم ایران به ارزش ٤٠٠ میلیون دلار که از سوی سپاه خریداری شده است. ارزش زمینهای این کارخانه به تنهایی ٣٠٠ میلیون دلار محاسبه شده‌است.
ــ معدن آهن آلات انگوران به ارزش 2 میلیارد دلار که به قیمت ٨/١ میلیارد دلار توسط سپاه پاسداران خریداری شده است.
ــ بانکهای صادرات، ملت و تجارت که سپاه پاسداران ١٠ تا ١٥ درصد از سهام آنها را در اختیار دارد.
ــ صنایع دریایی صدرا که سپاه پاسداران آنرا به قیمت ١٥٠ میلیون دلار خریداری کرده‌است، اما ارزش واقعی آن یک میلیارد دلار تخمین زده‌می‌شود.
ــ شرکت صنایع ایران به ارزش ١٥٠ میلیون دلار که از سوی سپاه پاسداران خریداری شده است.
ــ کارخانه تراکتورسازی تبریز به ارزش ٤٠٠ میلیون دلار که ١٨٠ میلیون دلار بر روی آن قیمت‌گذاری شده و سپاه آنرا به قیمت ١٧٠ میلیون دلار خریداری کرده‌است.
مراکز مورد اشاره بخش بسیار کوچکی از سرمایه‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هستند. سپاه پاسدران در واقع حکومت در سایه‌ی ایران بشمار می‌رود و به همین دلیل بسادگی و بسهولت هرچه تمامتر می‌تواند هرچه را که مایل است در ایران به چنگ آورد.
منابع:
1ـ رادیو زمانه
2ـ سایت العربیه
3ـ اخبار روز
4ـ سایت دویچوله
5ـ رادیو فرانسه
6ـ سایت کلمه
7ـ سایت سپاه پاسداران
8ـ سایت فارس نیوز
درشماره‌ی٦٦٥ روزنامه «کوردستان» منتشر شده است
