برگردان: دیاکو
کشتهشدن ٤٦٥ تن از حجاج ایرانی در هنگام انجام مناسک حج در دوم مهر ماه (٢٥ سپتامبر)، صحفهی دیگری از رقابت مرکز حاکمیت تشیع (ایران) و مرکز حاکمیت تسنن (عربستان سعودی) در منطقه را در تاریخ رقم زد. این رقابت که در منازعات سیاسی و حتی نظامی نیز مشهور است با کشتار ٢٧٥ تن از حجاج ایرانی در تابستان ١٣٦٦، پا به مرحلهی مخاطره آمیزی نهادهاست. رودررویی این دو کشور هم اینک بیش از هر زمان دیگری مبارزه در راه دمکراسی و پیشرفت در خاورمیانه را تحت تأثیر قرار داده و منطقه را بسوی تعصبات مذهبی و دیگر مخاطرات غیرمترقبه سوق دادهاست.
علی خامنهای، رهبر رژیم جمهوری اسلامی، در واکنش به رویداد دوم مهرماه، به شدت به سران آل سعود تاخت و حتی این کشور را تهدید به جنگ کرد. همچنین فرمانده سپاه پاسداران نیز پیشتر آمادگی نیروهای مسلح ایران برای انتقام از عربستان را اعلام داشتهبود.
رهبران رژیم جمهوری اسلامی، لیاقت و صلاحیت عربستان سعودی در برگزاری مراسم حج را به شدت زیر سؤال برده و خواهان تشکل شورا یا مرکزی متشکل از نمایندگان کشورهای اسلامی، بدین منظور شدهاند. رژیم ایران در شرایطی چنین مسألهای را با شدت و خشونت بیان میکند که یک میلیون سنی مذهب در تهران از داشتن مسجد مخصوص به خود محروم هستند و برغم وجود دهها میلیون سنی مذهب در ایران، اهل تسنن در سطوح بالای حاکمیت شرکت ندارند و حتی در سطح مدیران نیز حضورشان ناچیز است. البته باید اذعان داشت مناطق سنی نشین از عقب ماندهترین مناطق کشور هستند.
رویداد حج و دخالت دو کشور در جنگ داخلی در یمن، سوریه و خشونتهای بحرین پاکستان و افغانستان و اختلافات ارضی با امارات متحده، عملا دو نظام بشدت متنفر از هم را با یکدیگر سرشاخ کردهاست. دو کشور در منطقه یا در رقابت سیاسی، اقتصادی و مذهبی با هم هستند و یا در مناطقی که جنگ داخلی در جریان است، از یکی طرفهای متخاصم حمایت میکنند. بطور مثال جمهوری اسلامی و عربستان، عملا در کشور جنگ زدهی یمن در حال نبرد با هم هستند.
منازعات سیاسی بگونهای است که جمهوری اسلامی توانایی اقتصادی و نظامی خود را در جهت تقویت گروهها و دستجات شیعه مذهب بکار بندد و عربستان سعودی نیز از تمامی امکانات خود برای تقویت گروهها و دستجات سنی مذهب استفاده میکند.
در تاریخ جنگهای خونین مذهبی چندی در منطقه روی دادهاند. اوج این نبردهای مذهبی، جنگهای فرسایندهی میان امپراتوری صفوی و امپراتوری عثمانی بود که در جریان آنها فجایع بسیاری بوقوع پیوستند و موجب عقب ماندگی منطقهی خاورمیانه نیز شدند. جنگهای خونین کنونی نیز عمدتا ناشی از اختلافات مذهبی و یادآور جنگهای گذشته شیعه و سنی است که اینک کشورهای ایران و عربستان هدایت آنها را برعهده دارند.
خطرات این رقابت هنگامی بیشتر عیان میگردد که ترکیب و بافت در هم آمیختهی جمعیتی و پیروان این مذاهب در منطقه را مد نظر قرار دهیم. فجایع بیشمار انفجار در عراق و پاکستان و کشتار بیرحمانە در این دو کشور در چند سال اخیر و حتی سربرآوردن داعش مخاطرات را بیش از هر زمانی تشدید کردهاست. در واقع جنگهای مذهبی از جملهی بیرحمانهترین و شنیعترین جنگهایی است که دو کشور ایران و عربستان در منطقهی خاورمیانه مستقیم با غیرمستقیم در حال انجام آن هستند.
دو کشور جمهوری اسلامی و عربستان در حالی مشغول رقابت و شرکت در منازعات منطقهای هستند که میتوانستند تواناییهای خود را در راه پیشرفت کشور و همزیستی مسالمت آمیز و ترمیم آسیبهای ناشی از جنگ داخلی در کشورهای خاورمیانه مصروف دارند، ولی همچنانکه شاهد هستیم دو کشور بدون توجه به مصالح و منافع تودهای مردم در منطقه، به شدت مشغول تسلیح گروههای تندرو و تروریستی هستند. در چنین شرایطی همزیستی مسالمتآمیز و احترام به عقاید و ادیان، جای خود را به اندیشههای افراطی و تعصبات مذهبی خواهد داد و شرایط را جهت رشد گروههای سلفی و افراطی فراهم خواهد نمود.
با تعمیق اختلافات و منازعات جمهوری اسلامی و عربستان سعودی که هر یک پرچمدار اندیشه و مذهب خاصی هستند، قدرت و سلطهی سیاسی در هردو کشور متمرکزتر شدە و مسائل و مشکلات داخلی به بهانهی دشمن خارجی نادیده گرفته میشوند و جنبش آزادیخواهی در عرصههای مختلف اجتماعی و سیاسی سرکوب خواهدشد. در چنین وضعیتی اندیشههای آزادیخواهانه، جای خود را به تفکرات ارتجاعی و افراطی میسپارد و بطور کلی جامعه از راه رشد و ترقی و شکوفایی، منحرف میگردد.
آنچه در خصوص کردستان باید گفت آنستکە اختلافات و رقابت میان جمهوری اسلامی و عربستان سعودی بر دیگر ملتهای منطقه نیز که هیچگونه مصالحی در این بین ندارند، تأثیر خواهد گذاشت. ملت کرد نمونهی بارز این مورد است. طی جنگهای مذهبی جدای از اینکه کردستان به میدان جنگ دو طرف تبدیل گشته، به دلیل احساسات مذهبی در گذشته، کردها در گرداب این جنگها فرورفتە و عمدتا به حمایت جریان سنی برخاستهاند. در نتیجه کردستان همیشه ضررمند اصلی بوده و رو به سوی ویرانی و عقب ماندگی نهادهاست، بدون آنکه در این بین سودی ببرد. حتی پس از اتمام جنگ نیز، این کردها و کردستان بودند که تنها به اتهام کرد بودن سرکوب شدهاند.
از سوی دیگر بخاطر آنکه در ایران کردها پیروانی از هردو مذهب دارند، حکومتهای حاکم بر ایران مخالف جدی هردو جنبهی ملی و مذهبی( سنی) بودند، این مسأله همواره اتحاد کردها را خدشهدار کردە و تأثیر منفی بر ناسیونالیسم کرد نهاده است. بدون تردید اگر نزاع دو کشور ایران و عربستان گسترش یابد، شرایط لازم برای ترویج افکار تکفیری و گسترش گروەهای افراطی و ضد آزادیخواهی را پدید خواهدآورد.
درشمارهی٦٦٥ روزنامه «کوردستان» منتشر شده است