برگردان: رەوەز
مشارکت ایران و روسیە در جنگ سوریە، تاکنون اوج همکاریهای دو کشور در اختلافات سیاسی و رقابت‌های منطقەای را بە نمایش گذاردەاست. هر یک از این دو کشور با هدف و دلایل متفاوت پا بە عرصەی نبرد و معضلات خاورمیانە نهادەاند. اما نقطەی اشتراک دو کشور، مقابلە با غرب و ضدیت با حضور آمریکا و متحدانش در منطقە است.
روابط حسنەی ایران و روسیە بە اواخر دوران اتحاد جماهیر شوروی و زمانی برمی‌گردد کە خمینی در قید حیات بود. شاید جنگ ایران و عراق در کمرنگ نمودن شعار”نەشرقی، نەغربی” کە در اوایل بقدرت رسیدن رژیم بسیار سردادە می‌شد، مٶثر بودە باشد. دلیل آن‌هم این بود کە جمهوری اسلامی عملأ نمی‌توانست درحالیکە نبرد علیە آمریکا را در همەی زمینە‌ها اعلام داشتە و این کشور را “شیطان بزرگ” نامیدە بود، همزمان سیاست شوروی‌ستیزانە راعملی سازد و در همان‌حال جنگ با عراق را نیز تداوم بخشد. لذا از همان ابتدا شعار نەشرقی، نەغربی جای خود را بە “پیکار علیە استکبار جهانی بە رهبری آمریکا” داد و هیچ نشانی از شعار “مرگ بر شوروی” کە زمانی همراە با شعار “مرگ برآمریکا” سردادە می‌شد، نماند.
برای اتحاد جماهیر شوروی سابق و روسیەی کنونی، ایجاد روابط حسنە با ایرانی کە در ادوار گذشتە هموارە تحت نفوذ بریتانیا و سپس آمریکا بودە و اکنون بشدت از غرب و بویژە آمریکا نفرت دارد، بسیار حائز اهمیت است. حتی بدین منظور، شوروی در جریان قلع و قمع وفادارترین دوست خود در ایران، یعنی حزب تودە، اعتراض چندانی نکرد و در واقع در حالیکە این حزب با شدت هرچە تمامتر سرکوب و ازهم پاشیدە می‌شد، شوروی سنگ‌بنای دوستی با جمهوری اسلامی و بر علیە آمریکا را می‌نهاد. این دیپلماسی متعاقب اضمحلال شوروی، برای فدراسیون روسیە بە ارث رسید و اینک روابط طرفین بیش از هر زمانی صمیمانە است.
اگر خصومت با غرب و بویژە آمریکا نقطەی مشترک جمهوری اسلامی و روسیە است، در همان حال هر یک از دو طرف، اهداف جداگانەای را در دخالت در جنگ و خشونتهای خاورمیانە دنبال می‌کنند.
روسیە سیاست بلند‌پروازانەای را در قبال کشورهای غربی درپیش گرفتەاست. چنین پیداست این کشور بە این نتیجە رسیدە است کە دور تازەای از جنگ سرد، بسان دوران بلوک کشورهای سوسیالیستی و بلوک سرمایەداری بە رهبری آمریکا آغاز گشتەاست. بااین وصف، روسیە کە اینک ماترک شوروی سابق را یدک می‌کشد، همچون گذشتە رهبری یک بلوک قدرتمند را در دست ندارد. شوروی سابق، فزون بر ١٥ جمهوری تشکیل دهندەی آن، از سویی از حمایت کامل تمامی کشورهای عضو پیمان “ورشو” در اروپای شرقی و دیگر کشورهای متمایل بە “چپ” برخوردار بود و از سوی دیگر پرچمدار ایدئولوژی قدرتمندی بە‌نام مارکسیزم ــ لنینیزم بود کە در جهان پیروان بی‌شماری داشت. ولی اکنون روسیە کشوری بە اصطلاح لیبرال بر پایەی بازار آزاد است. در چنین شرایطی است کە روسیە در نظر دارد مناطق تحت نفوذش را توسعە بخشد. اشغال شبە‌جزیرەی کریمە و دخالت در جنگ و خشونتهای شرق اوکراین و مشارکت در جنگ داخلی سوریە، و همچنین حمایت همەجانبە از سیاست‌های جمهوری اسلامی در مجامع بین‌المللی، در راستای این سیاست است. دخالت روسیە در جنگ و خشونتهای خاورمیانە همزمان و همگام با دخالت‌های جمهوری اسلامی انجام می‌پذیرد؛ ولی اهداف جمهوری اسلامی، صرف‌نظر از سیاست خصومت با آمریکا و متحدانش، با اهداف روسیە مغایرت دارد.
جمهوری اسلامی از دخالت در معضلات کشورهای خاورمیانە با همکاری و هماهنگی با روسیە در پی تحقق چند هدف است؛ نخست، می‌خواهد بسان یک زورمند منطقەای نگریستە شدە و رهبری بە اصطلاح جهان اسلام را در دست گیرد. دوم آنکە از نفوذ کشورهای سنی مذهب، بویژە عربستان سعودی کە در تمامی معضلات منطقە با جمهوری اسلامی سرشاخ شدەاست، بکاهد. سوم آنکە جمهوری اسلامی می‌کوشد گروه‌های تندرو شیعە را تقویت کند و در همان‌حال بحران‌ها و معضلات عدیدەی داخلی را لاپوشانی نماید. جمهوری اسلامی بسان رژیمی بحران‌آفرین، از طریق برانگیختن فتنە و آشوب و دخالت در منازعات منطقەای، مجال سرکوب نارضایتی و جنبش آزادیخواهی مردم در ایران را فراهم می‌کند. همچنین بە بهانەی کشمکش‌های منطقەای ازسویی خواست‌‌ها و مطالبات مردم را نادیدە می‌گیرد و از سوی دیگر توجە مردم از مشکلات روزمرە را بسوی “دشمنان” خارجی منحرف می‌سازد.
بنابر این اتحاد عمل جمهوری اسلامی و روسیە در منازعات منطقەای، جدا از خصومت با آمریکا و متحدانش، جهت تحقق اهداف متفاوتی است. مواضع مشترک و اتحاد عمل با روسیە حتی جمهوری اسلامی را تا سرحد از دست دادن استقلال سیاسی و اقتصادی نیز بردە است؛ این هم‌پیمانی بگونەای است کە رژیم حاکم بر ایران بە نفع روسیە از ثروت و سامان سرشار دریای خزر چشم‌پوشی نماید. در حالی کە جمهوری اسلامی خود را رهبر جهان اسلام و مسلمانان می‌داند، در قبال سرکوب مسلمانان چچن توسط روسیە سکوت کردە است. حتی کار بجایی رسیدە است کە چندی پیش در حین موشک باران مخالفان رژیم سوریە از سوی روسیە چهار موشک این کشور در خاک ایران سقوط کردند، ولی جمهوری اسلامی نە تنها اعتراضی نکرد، بلکە این رویداد را کتمان نیز نمود.
رژیمی کە با شعار “استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی” بە قدرت رسید، ازهمان اوان انقلاب “آزادی” را بە صلابە کشید و شیوەی اتحاد عمل با روسیە نیز “استقلال” را زیر سؤال بردە است. این اتحاد‌عمل، یادآور وابستگی رژیم گذشتە بە آمریکا است کە آزمون تلخی از خود در تاریخ ایران برجای گذاشت.
درشماره‌ی٦٦٦ روزنامه «کوردستان» منتشر شده است
