همزمان با افزایش شدید نرخ ارز در ایران و انتظار برای بازگشت ارز به دست آمده از صادرات کالا، سازمان توسعه تجارت ایران میگوید که میلیاردها یورو ارز صادراتی به کشور برنگشته است.
سازمان توسعه تجارت ایران بر اساس آمار و اطلاعات بانک مرکزی در خصوص تسویه تعهدات ارزی صادرکنندگان تا هفتم مهرماه میگوید که حدود ۱۶ میلیارد یورو از تعهدات صادراتی تجار در سالهای ۹۷ و ۹۸ تاکنون پرداخت نشده است و تاکید میکند که این بدهی شامل از تعهدات بخش دولتی است.
از سوی دیگر، کمتر از یک ماه پیش اتاق بازرگانی ایران گفته بود که ۱۰.۵ میلیارد دلار از ارز صادراتی که به ایران برنگشته، مربوط به شرکتهای دولتی است.
ایالات متحده همچنین بارها فساد مالی نهادینه و غارت داراییهای خدادادی ایران توسط وابستگان رژیم حاکم بر این کشور را محکوم کرده و آنها را از جمله عوامل اصلی مشکلات اقتصادی و مالی ایران دانسته است. از جمله چندی پیش مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، در چند توئیت درباره مقامهای جمهوری اسلامی گفته بود که آنها به جای کمک به مردم درگیر فساد شدهاند.
به این ترتیب، در صورت درست بودن آمار اعلام شده، رقم ارز صادراتی بازنگشته به ایران نزدیک به ۲۷ میلیارد دلار است و بخش دولتی – و به تبع آن دولت – در قبال دست کم ۱۰ میلیارد دلار از ارزهای بازنگشته به کشور مسئول است. همچنین به نظر میرسد تعداد شرکتها و بازرگانانی که ارزهای صادراتی را به کشور برنگرداندهاند به مراتب بیش از آمار اعلام شده توسط این سازمان باشد.
همچنین یک عضو کمیسیون صنایع مجلس نیز گفته بود که از مجموع ۳۵۰۰ شرکتی که ارزهای صادراتی خود را برنگرداندهاند، ۷۵ شرکت «دانه درشت» عمدتا دولتی و نیمه دولتی بیش از ۵ میلیارد یورو ارز را در اختیار گرفتهاند و هنوز عودت ندادهاند. به عبارت دیگر، صادرکنندگان دولتی و نیمه دولتی به رغم دریافت دلار ۴۲۰۰ تومانی ارز حاصل از صادرات خود را برنگرداندهاند.
با توجه به افزایش نرخ ارز در ایران و رسیدن هر دلار آمریکا به حدود ۳۰ هزار تومان، حساسیتها نسبت به بازگشت ارز حاصل از صادرات و ورود آن به بازار افزایش یافته است.
این فساد گسترده در زمینه صادرات، بازار ارز، و نهادهای وابسته به دولت در حالی است که شهروندان در سالهای اخیر تورم شدید و فشار اقتصادی سنگینی را تحمل کردهاند و چندین بار در اعتراض به بیکفایتی و مشکلات اقتصادی دست به اعتراضات گسترده زدند.