روز چهارشنبه ۲۴ دی (۱۳ ژانویه) سازمان دیدهبان حقوق بشر در “گزارش جهان ۲۰۲۱ ” خود از افزایش شدت سرکوب و فشار بر فعالان مدنی، وکلا، مدافعان حقوق بشر، و معترضان به بیحقوقی و فساد در ایران گفته است. گزارش در۷۶۱ صفحه منتشر شده و به بیش از ۱۰۰ کشور پرداخته است.
بە گزارش دویچەولە در این گزارش آمده است که همزمان با شیوع بیماری کرونا در ایران مقامات قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی دهها مدافع حقوق بشر و زندانی سیاسی را در زندانها نگاه داشته و از دادن مرخصی به آنها خودداری کردهاند. این در حالی که گروه کثیری از مجرمان به خاطر مصون ماندن از این بیماری به خانههای خود فرستاده شده و در مرخصی به سر میبرند.
در گزارش همچنین درباره وخیمتر شدن وضع مدافعان حقوق بشر و معترضان به حکومت ایران آمده است که به موازات تشدید فشار بر فعالان مدنی، گامی برای بازخواست متهمان به نقضجدی حقوق بشر، به ویژه نیروهای امنیتی برنداشته است. اشاره گزارش به سرکوب بیمحابای نیروهای امنیتی است که در جریان اعتراضات به افزایش قیمت بنزین در آبان گذشته مسئولیت مجروح و کشته شدن و به زندان افتادن هزاران تن را بر عهده دارند.
مایکل پیج، معاون مدیر بخش خاورمیانه دیدهبان حقوق بشر در این باره گفته است: «با وجود بحرانهای متعدد ژئوپلتیکی، سلامتی، و اقتصادی که این کشور با آنها روبهرو است، مقامات ایران با جامعه مدنی خود به عنوان تهدید شماره یک خود برخورد میکنند و مسئولیت آزارها را نمیپذیرند». به گفته او «مقامات با سرکوب مدافعان حقوق بشر و دیگر فعالان صرفا به مخالفت و ناامیدی دامن میزنند».
از ژانویه ۲۰۱۸ مقامات ایران با زور کشنده و بیش از حد، و دستگیری خودسرانه هزاران معترض به اعتراضات گسترده مکرر در کشور پاسخ دادهاند. طی این سرکوب، مقامات دستور به قطعی تقریباً کامل دسترسی به اینترنت جهانی در کشور دادند. به گفته عفو بینالملل حداقل ۳۰۴ نفر در جریان این اعتراضات کشتهشدند؛ مقامات حکومت ایران میگویند این تعداد ۲۳۰ نفر است. با این وصف خبرگزاری رویترز با اتکا بە منابع داخلی در ایران از کشتەشدن بیش از ١٥٠٠ تن در جریان سرکوب اعتراضات آبانماە ٩٨ خبر دادەاست.
گزارش میگوید که ایران یکی از «صدرنشینان آمار مجازات اعدام است و از ابتدای سال ۲۰۲۰ تا ۱۹ نوامبر ۲۳۳ نفر را اعدام کرده است». بنا بر این گزارش این اعدامها شامل مواردی شده که مجرم در دوران کودکی مرتکب شده است. همچنین مواردی که استانداردهای بینالمللی حقوقی را رعایت نمیکنند به شدت بر دادرسیها حاکم است. اشاره گزارش به اعدام نوید افکاری، کشتیگیری ۲۷ سالهای که تحت شکنجه در دوران بازداشت مجبور به اعتراف شد و سپس اتهام خود را رد کرد.
“گزارش جهان ۲۰۲۱” دیدهبان حقوق بشر میگوید دهها مدافع حقوق بشر، وکیل، فعال، و اعضای اقلیتهای قومی و مذهبی پس از محاکمههایی نامنصفانه در حال گذراندن احکام زندان به خاطر اعتراض و مخالفت مسالمتآمیز هستند.
در گزارش همچنین به تاثیر تحریمهای آمریکا بر وضع مردم ایران به لحاظ دارو و معیشت پرداخته شده است. گزارش گفته است که اگرچه «در تحریمهای آمریکا که تحت سیاست فشار حداکثری رییسجمهوری دونالد ترامپ تشدید شد، معافیتهای برای واردات بشردوستانه در نظر گرفته شده است، محدودیتهای بانکی به میزان زیادی توان نهادهای ایرانی را برای تأمین مالی چنین واردات بشردوستانهای، مثل داروهای حیاتی و تجهیزات پزشکی، محدود کردهاند». دیدهبان حقوق بشر میگوید این وضع منجر به دشواریهایی جدی برای ایرانیان شده و «به حق آنها به سلامت مخصوصاً با توجه به پاندمی کووید۱۹ به شدت آسیب زده است».