جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، روز جمعه در گفتگو با همتای خود در ترکیه، رجب طیب اردوغان، گفت قصد دارد کشتار ارمنیها در امپراتوری عثمانی در خلال جنگ جهانی اول را به عنوان «نسلکشی» به رسمیت بشناسد.
آقای بایدن در تبلیغات خود برای ریاستجمهوری وعده داده بود که کاری میکند که در بیش از صد سالی که از کشتار ارمنیها در اواخر امپراتوری عثممانی میگذرد هیچ رئیسجمهور آمریکا انجام نداده است، آنهم به رسمیت شناختن این کشتار به عنوان نسلکشی.
ترکیه عضو ائتلاف نظامی ناتو و از متحدین سنتی آمریکا از جنگ سرد تا کنون است. پیشینیان آقای بایدن به دلیل اینکه نمیخواستند آزردگی خاطر آنکارا را رقم بزنند هرگز از لفظ «نسلکشی» برای این رویداد استفاده نکردند. دونالد ترامپ حتی فعالانه کوشید جلوی به رسمیت شناختن «نسلکشی» ارمنیها در کنگره آمریکا را بگیرد. باراک اوباما نیز در طول هشت سال زمامداری خود علیرغم تقاضای بسیاری از نزدیکانش هرگز از این لفظ استفاده نکرد و در عوض از این رویدادها با لفظ ارمنی «متز یگرن» (شر بزرگ ) نام برد.
اما اینکه آقای بایدن پیش از اعلام رسمی این موضوع ابتدا با اردوغان تماس گرفته تا در این مورد از پیش هشدار داده باشد خبر از سبک حکمرانی او میدهد. هفته گذشته شاهد بودیم که بایدن پیش از اعمال تحریم بر روسیه با رئیسجمهور این کشور، ولادیمیر پوتین، تماس گرفت. این تحریمها بخاطر دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا، حملات سایبری موسوم به «سولار ویندز» و در ضمن اشغال غیرقانونی شبهجزیره کریمه و «نقض گسترده حقوق بشر» در آن منطقه اعمال شدهاند.
بایدن چند ماه پیش در گفتگو با هیات سردبیری روزنامه «نیویورک تایمز» راجع به اردوغان گفت: «من مدت زمان بسیاری با او صرف کردهام. آدم خودکامهای است… ما باید رویکرد خیلی متفاوتی نسبت به او داشته باشیم و به روشنی نشان دهیم که حامی رهبری اپوزیسیون هستیم.»
وزیر خارجه ترکیه، مولود چاووش اوغلو، چند روز پیش در واکنش به این خبر که کاخ سفید شاید نسلکشی ارمنیها را به رسمیت بشناسد گفته بود: «اگر آمریکا میخواهد روابط را بدتر کند این تصمیم خودشان است.»
گفتنی است اعلام رسمی «نسلکشی» احتمالا عواقب دیپلماتیک خواهد داشت اما هیچ عواقب قانونی برای آنکارا ندارد.