تمامی دولتها برای خواستەها و مطالبات مردمانشان اهمیت قائل‌اند بجز جمهوری اسلامی کە با سرکوب و رفتار خشونت‌آمیز بدان پاسخ می‌دهد. تمامی دولتها منافع کشور و منابع ملی مرزبوم خود را ارج می‌نهند، الا جمهوری اسلامی کە ثروت و منابع کشور را برای دیگران می‌خواهد. تمامی کشورهای سلامتی و جان مردمانشان اولویت نخست است، جز نظام جمهوری اسلامی کە در صدر آن رهبری رژیم کە با ممنوع ساختن واردات واکسن کرونا موجب مرگ هزاران تن شد. آنچە در این نوشتە بدان پرداختە می‌شود مسئلەی مسئلەی مین در کوردستان و سیاست‌های جمهوری اسلامی در قبال آن در حوزەی سلامت و بهداشت عموم است.
قریب بە یک هفتە است ترکیە با همکاری اتحادیەی اروپا و برنامەی توسعەی سازمان ملل متحد در چهارچوب عملیاتی وسیع شروع بە جمع‌آوری، خنثی‌سازی و مینروبی نزدیک بە ٨٠ هزار مین در مناطق مرزی همجوار با ایران کردە است. ترکیە طی مدت نزدیک بە ٤٠ سال اخیر (١٩٥٣-١٩٩٦) بە منظور جلوگیری از قاچاق، تردد غیر قانونی و البتە در واقعیت مقابلە با جنبش سیاسی کورد در این بخش از کوردستان نزدیک بە ٥ هزار کیلومتر مربع از این مناطق را مین‌گذاری کردە است. ترکیە پس از آنکە در سال ٢٠٠٤ کنوانسیون “اوتاوا” درخصوص ممنوعیت ساخت، انبار و بکارگیری مین‌های ضد انسان را امضا کردە بود، اکنون با همکاری سازمان ملل متحد شروع بە پاکسازی و مینروبی مناطق مین‌گذاری شدە کردە است.
مسئلەی “مین” در ایران نیز یکی از مشکلات و بحران‌های جدی و پیش روی مردم کوردستان میباشد.
جمهوری اسلامی ایران بە بهانەی جنگ کوردستان و جنگ ٨ سالە با عراق بیش از ٤٢ هزار کیلومتر مربع از خاک غرب کشور را -کە خوزستان و چهار استان کوردستان را در بر می‌گیرد- مین‌گذاری کردە است. پس از پایان جنگ با عراق نیز نە تنها ١٢ میلیون مین در این مناطق بەجا ماندە است، بلکە سپاە پاسداران بیش از پیش بە منظور جلوگیری از تردد نیروهای پیشمرگە اقدام بە مین‌گذاری مناطق مرزی کوردستان کرد.
پس از گذشت ٣٣ سال از جنگ ایران و عراق انفجار مین هر روز در منطقەای از کوردستان فاجعەی بە بار می‌آورد و تمامی قربانیان انفجار مین نیز زنان، کودکان، چوپانان، کولبران و کاسبکاران مناطق‌مرزی می‌باشند.
بنابر آمارهای رسمی اعلام شدە در طی سال‌های (١٣٦٧ – ١٣٩٧) بیش از ٩٩٢٥ تن در مناطق مرزی کوردستان ایران قربانی انفجار مین شدەاند کە ٢٨٢٣ تن از آنان کشتە و ٧٠٩٥ تن نیز مجروح یا معلول شدەاند. “چاونیوز” مرکز حقوق بشر کوردستان ایران با تاکید بر اینکە آمار واقعی قربانیان انفجار مین در کردستان بسیار بیشتر از آمارهای رسمی منتشرەی جمهوری اسلامی میباشد، می‌گوید طی سە سال اخیر بیش از ٢٠٠ تن در کوردستان بە دلیل انفجار مین کشتە و یا معلول شدەاند. همچنین وجود و انفجار مکرر مین علاوە بر خسارات‌های جانی، بە طبیعت و محیط زیست و همچنین بخش کشاورزی کوردستان نیز خسارات بسیاری وارد کردە، طوری کە بیش از ٤ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی را از زیر کشت خارج کردە است. خسارات اجتماعی دیگری نیز مانند طلاق، بی‌سرپرستی هزاران خانوادە، مهاجرت بە شهرها و حاشیەنشینی، زندگی در معرض ترس و عدم امنیت جانی و روانی بخش دیگری از تبعات این وضعیت میباشد.
سازمان ملل متحد اعلام کردە خنثی‌سازی، مینروبی و پاکسازی مناطق مین‌گذاری شدە در ایران نیازمند اختصاص ٢٠٠ میلیون دلار بودە و آمادە است در این خصوص با جمهوری اسلامی همکاری کند، منوط بە اینکە ایران بە کنوانسیون “اوتاو” ملحق شود. اما رژیم جمهوری اسلامی بە جهت سیاست خصمانە و جنگ‌طلبی خود آمادە نیست بە این پیمان ملحق شدە و مانع از کشتە شدن بیشتر مردم مدنی و بی‌گناە گردد! جمهوری اسلامی ایران هم‌زمان ادعا کردە کە پروژەی مینروبی در مناطق جنگ‌زدە را ادامە دادە و هر از چند گاهی در مکانی اقدام بە برگزاری جشن پاکسازی می‌کند. دستگاههای ذیربط جمهوری اسلامی تا کنون بە کرات در مناطقی از کرماشان و مریوان از این نوع جشن‌ها را برگزار کردە و مردم با اعتماد بە این موضوع بر سر مزارعشان بازگشتەاند، اما باز در همین مناطق فاجعە‌های انفجار مین نە تنها تکرار، بلکە بە کرات روی دادەاند.
نکتەی قابل توجه این است کە جمهوری اسلامی ایران از یک طرف وظیفەی برداشت مین‌های چیدە شدە را بە عهدەی وزارت دفاع گذاشتە است- کە این وزارت آشکارا شانە از مسئولیت خالی می‌کند- و از طرفی دیگر ستاد مبارزە با کالای قاچاق بە زعم خود منظور جلوگیری از ورود کالای قاچاغ تقاضای مین‌گذاری بیشتر مناطق مرزی را کردە است کە البتە سپاە پاسداران بدون این هم بە مین‌گذاری‌های خود در مناطق مرزی کوردستان ادامە دادە است! همچنین کمیسیون مادەی ٢ استان‌داری‌ها کە متولی رسیدگی بە امور قربانیان انفجار مین می‌باشند، رسیدگی بە وضعیت مصدومان و خانوادەهای قربانیان را بە باد فراموشی سپردەاند. طوری کە تنها در سردشت و پیرانشهر پروندەی بیش از ٢٥٠٠ از قربانیان مین را بە این بهانە کە قصد تردد غیرقانونی از مرزهای کشور را داشتەاند، از روند رسیدگی خارج کردەاند! دستگاههای ذیربط حتی در زمینەی هشیارسازی عمومی و هشدار بە مردم پیرامون خطرات مین کمترین اقدام را کردەاند و اگر اقدامی در این خصوص صورت گرفتە باشد از سوی نهادهای مدنی بودە است کە رژیم نە تنها با آنان همکاری نکردە، بلکە مدام بر سر راە فعالیت آنان مانع‌تراشی کردە است. بدین جهت در حال حاضر صدها روستای کوردستان کە پیشتر پایگاەههای نظامی در آن دایر بودە و سپس تخلیە شدە اما مین‌های کاشتە شدە در حومەی آن را برای مردم و سکنەی آنجا جا گذاشتە، بدون اینکە اهالی کمترین اطلاعات و هوشیاری در قبال محافظت از جان خود را داشتە باشند.
کوردستان تتها مصیبتی بەنام جمهوری اسلامی گریبانگرش نشدە است، بلکە جنگ و تبعات آن کە مین یکی از آنها میباشد، مصیبتی است کە از سوی این رژیم بر کماکان بیدار و مترصد گرفتن قربانی جدید و خسارات بیشتر می‌باشند.
