کشور قزاقستان شاهد یکی از بزرگترین اعتراضات مردمی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سە دهەی گذشتە است.
با وارد شدن اعتراضات قزاقستان به سومین روز خود، وزارت بهداشت قزاقستان روز پنجشنبه، ۱۶ دی، گفت بیش از هزار نفر در ناآرامیهای روزافزون این کشور زخمی شدهاند.
بە گزارش رادیو فردا ازهر گینیت، معاون وزیر بهداشت قزاقستان در شبکه تلویزیونی «خبر-۲۴» این کشور با ذکر این رقم گفت که «نزدیک به ۴۰۰ نفر از آنها در بیمارستان بستری و ۶۲ نفر در بخش مراقبتهای ویژه هستند.»
در همین حال به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، سخنگوی پلیس در آلماتی، بزرگترین شهر قزاقستان، روز پنجشنبه گفت که دهها نفر نیز در حملات به ساختمانهای دولتی کشته شدهاند. پیش از این اعلام شده بود که هشت مأمور انتظامی این کشور نیز در این ناآرامیها جان باختهاند.
با تشدید این وضعیت، یک ائتلاف نظامی به رهبری مسکو روز پنجشنبه ۱۶ دی اعلام کرد که درپی درخواست دولت قزاقستان برای فرونشاندن ناآرامی، اولین گروه از نیروهای خود را به قزاقستان اعزام کرده است.
اعتراضات گسترده در قزاقستان در پی افزایش بهای گاز مايع آغاز شد و طی روزهای اخیر پلیس کوشیده است با استفاده از گاز اشکآور، نارنجک صوتی و خودروهای آبپاش معترضان را متفرق کنند.
هر چند ناآرامیهای اخیر با اعتراض به دو برابر شدن قیمت گاز مایع که برای سوخت خودرو استفاده میشود آغاز شد، سرعت گسترش اعتراضات به شهرها و نواحی مختلف قزاقستان بیانگر نارضایتی عمیقتری در بین مردم این کشور است.
با گسترش دامنه اعتراضات سراسری در قزاقستان و به آتش کشیده شدن اقامتگاه رئیس جمهوری و ساختمان شهرداری آلماتی، قاسم جومارت توقایف، رئیس جمهوری قزاقستان از «سازمان پیمان امنیت جمعی»، سیاستیاو، به رهبری روسیه درخواست کمک کرد.
دبیرخانه این سازمان روز پنجشنبه در بیانیهای که توسط ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه منتشر شد، گفت: «نیروهای حافظ صلح سازمان پیمان امنیت جمعی برای مدت محدودی برای تثبیت و عادیسازی اوضاع به جمهوری قزاقستان اعزام شدهاند.»
این سازمان گفت که این استقرار شامل واحدهایی از نیروهای مسلح روسیه، بلاروس، ارمنستان، تاجیکستان و قرقیزستان است.
در این بیانیه مشخص نشده است که چه تعداد سرباز اعزام شدهاند، اما گفته شده است که نیروهای روسی شامل اعضای نیروی هوابرد این کشور هستند.
«سازمان پیمان امنیت جمعی» ائتلافی نظامی متشکل از ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و روسیه و رئیس فعلی آن نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان است.
قاسم جومارت توقایف، رئیس جمهور قزاقستان، بامداد پنجشنبه اعلام کرد به ارتش دستور داده است برای برقراری نظم و مقابله با کسانی که او «تروریستها» خواند، وارد عمل شود.
رئیس جمهوری قزاقستان گفت، نیروهای چترباز ارتش در خیابانهای آلماتی با «باندهای تروریست» درگیر شدند.
رویترز میگوید، بامداد پنجشنبه چند نفربر زرهی و دهها نیروی نظامی که با پای پیاده حرکت میکردند، وارد میدان اصلی آلماتی شدند، جاییکه صدها نفر برای سومین روز علیه دولت تظاهرات کردند.
شاهدان عینی به رویترز گفتهاند، با نزدیک شدن نیروهای ارتش به جمعیت، صدای تیراندازی شنیده شد.
در همین حال، آمریکا و دبیرکل سازمان ملل خواستار خویشتنداری طرفهای درگیر در قزاقستان شدهاند.
هیئت دولت قزاقستان در واکنش به اعتراضات استعفا داده ولی قاسم جومارت توقایف، صبح چهارشنبه پس از پذیرش استعفای کابینه گفت که با «اقدامات قاطع» اعتراضات را آرام خواهد کرد.
به فاصله کوتاهی پس از تهدید رئیسجمهوری دسترسی به وبسایتهای خبری در قزاقستان ناممکن شد و یک سازمان دیدبان فضای مجازی اعلام کرد که شبکه اینترنت در این کشور کاملا قطع شده است.
خبرگزاریهای روسیه نیز به نقل از اطلاعیهای که از شبکه تلویزیون دولتی قزاقستان قرائت شد، از اعلام حالت فوقالعاده در سراسر این کشور خبر دادند. با این حال گزارشها حاکی است که فرودگاه آلماتی به تصرف معترضان درآمده و پروازها به آن لغو شده است.
قزاقستان از نظر وسعت نهمین کشور پهناور جهان است که در شمال با روسیه و در شرق با چین مرز مشترک دارد و به دلیل ذخایر بزرگ نفت و گاز از نظر اقتصادی کشور مهمی است.
با وجود منابع طبيعی غنی، ثروت در این کشور در انحصار افراد و لایههای محدودی است و حزب حاکم از قدرت انحصاری و بلامنازع و بیش از ۸۰ درصد از کرسیهای پارلمان برخوردار است.