داستان راستان

در فیلم معروف “پدرخوانده” شاهکار سینمایی فرانسیس فوردکاپولا جلسەای بین خانوادەهای مافیایی برگزار می‌شود که قرار است اختلافات را به حداقل برسانند. در هنگام گفتگو پسر بزرگ مارلون براندو با عصبانیت جملەای را به یکی از پدرخواندەهای دیگر در جلسه می‌گوید که پس از پایان از پدرش سیلی محکمی می‌خورد. آن گفتگو و آن سیلی برصورت سرآغازی می شود بر اختلافات و کشتاری بی‌سابقه که جامعه مافیایی آمریکا را از خود متاثر می‌کند. سلطه بی چون و چرای حاکمیت جمهوری اسلامی یادآور چنین صحنەای است آنهم در این روزهای پرالتهاب گفتگوهای بی سرانجام برجام.

علی مطهری که به اصولگرای میانەرو مشهور است اخیرا در اظهاراتی پرده از نیت واقعی جمهوری اسلامی در تولید بمب هستەای برداشته است. فرزند ارشد مرتضی مطهری که در سال‌های گذشته به همراه باهنر در مجلس نقش سوپاپ را برای حاکمیت بازی می‌کرد، اکنون از حلقه دور افتاده و گهگاهی با تک‌پرانی خود لانه مورچه را به آب می بندد. یکی به تخته زدن و یکی به میخ روش علی مطهری بود تا اندک تعاملی را با طیف اصلاح‌طلب در نظام پابرجا نگه دارد. اما با رخدادهای اخیر اصولگراهای تندرو دیگر مسامحه را بر نتابیدند و امثال علی مطهری به حاشیه رانده شدند تا بازی ورق دیگری را تجربه کند.

جهان اکنون با تنش بی‌سابقەای که روسیه به آن دامن زده دست به گریبان است و بحران اوکراین مستقیم یا غیر مستقیم بر بسیاری از معادلات تاثیر خود را بر جای گذاشته است. انرژی هستەای که از آن بە عنوان “حق مسلم” یاد می‌شد، اکنون تبدیل به “فلاکت مسلم” تغییر مسیر داده است. سخنرانی خامنەای که به عبارت خودش فتوایی بر حرام دانستن ساخت بمب اتم بود، با اظهارات مطهری و دیگر راندەشدگان از بازی، تبدیل به یک شوخی تلخ و تراژیک در سرنوشت ایران امروز شده است. به هدر دادن میلیاردها دلار از جیب مردم ایران که در بحرانی‌ترین وضعیت اقتصادی در تاریخ خود به سر می‌برند از چشم هیچکس پنهان نیست. خامنەای با سخنان حاشیەساز خود که مسبوق به سابقه است و همیشه با انکار خود آن را بی اعتبار می‌کند، قطعا دراین وضعیت به پدرخوانده فیلم کاپولا نقشش نزدیکتر می‌شود هنگامی که شاهد آشفتگی در پیرامون خود است. در این میان حلقه مفقوده سرنوشت حیات و سفره مردم ایران است که جمهوری اسلامی ترجیح داده فساد و ناکارآمدی خود را دیگر از انظار پنهان نکند.

روی دیگر سکه در برداشت از سخنان مطهری می تواند یک بازی بیهوده و بی سرانجام دیگر باشد که حاکمیت در بن‌بست برجام آن را به طرفین گفتگو یادآوری کند. اگرچه مطهری روز بعد از خبر وگفتگو با “ایسکا نیوز” مثل رهبرش حرف خود را پس گرفت و اصلاح کرد، اما خبر در رسانه های جهانی دیگر راه خود را رفته بود و تاثیرش را بر جای گذاشته بود. اصل گفتگو این بود و او خود در توییتر شخصی نیز آن را بازنشر داده بود که “ما از ابتدا دنبال ساخت بمب اتم بودیم ولی گزارش منافقین مانع آن شد”. انکار هم دیگر فایده نداشت و در بمباران رسانەای جهان امروز نمی‌توان مانع سرعت نشر خبر شد.

مقایسه این برملاسازی هنگامی خود را بیشتر عیان می‌کند که آمریکا به عنوان طرف اصلی برجام در تمامی سطوح مدیریتی خود رسما ابراز نموده که به هر شکل ممکن در مقابل هسته‌ای شدن نیات جمهوری اسلامی در ساخت بمب ایستادگی می‌کند.

اسراییل به عنوان هم‌پیمان دیرینه آمریکا نیز با آنکه تزلزل بایدن این روزها علت کهولت سن سوژەی رسانەای بسیاری شدە است؛ همچنان ایران را تهدید به مواجهه نظامی کرده و در عمل هم چنین رویەای را نشان داده است. ریخت‌وپاش‌های مالی ایران برای نابودی اسراییل سریالی است که تمامی ندارد و همین چند روز پیش هم حسن نصرالله در خواست اختصاص بودجه بیشتری به مبلغ بیست و پنج میلیون دلار از خامنەای کرده تا کماکان بازیگر نقش اغتشاش در لبنان باقی بماند.

به هم خوردن موازنه قدرت با اختلافات پی در پی در میان سران حکومت ایران وضعیتی است که کارشناسان سیاسی آن را پیشبینی می‌کردند و اکنون اظهارات پیاپی رجال داخلی بر آن صحه می‌گذارند. رفتار ایران در عرصه جهانی تیغ در دست داشتن زنگی مست است و جامعه جهانی برای مقابله با آن پلان‌های خود را در پیش می‌گیرد. تهدید منطقه و تجهیز نظامی به شکلی افراطی که حتی جیب مردم ایران را نیز نشانه گرفته جمهوری اسلامی را در وضعیتی نامتعادل قرار داده است.

صعود نرخ نفت در بازار جهانی و فروش بی‌رویه آن به چین هم به ظاهر گره مشکلات جمهوری اسلامی را باز نکرده و نیاز مبرم به کارگشایی در برجام را سوژه حکومت کرده است.

روسیه که با طولانی شدن تجاوزش به اوکراین محاسبات غلطی را پیش روی خود دید، اکنون در پس پرده، برجام و حاشیه‌های آن را به گروگان گرفته و نسخه فرابرجام را برای ایران تجویز می‌کند. خواسته‌هایی که طرف آمریکایی هم در مقابل توقع رفع نگرانی فرابرجام را به ایران پیشنهاد داده است.

جمهوری اسلامی اکنون در دوراهی سرگردانی به سر می‌برد که خود قادر به بازگشایی رمز آن نیست. باید در مقابل چیزی که برای گرفتنش ادعا می‌کنی بهایی را برای پرداخت در نظر بگیری. این نکتەای است که معادله را پیچیدەتر کرده است. با آنکه علی مطهری با اندکی وقفه حرف خود را به این شکل پس گرفت و گفت؛ “با توجه به قبل و بعد آن و سئوال مصاحبه کننده درست منعکس نشده است. آنجا گفته شد که از ابتدا عدەای بودند که معتقد بودند ساخت این سلاح برای ترساندن دشمن مانعی ندارد، چنانکه قرآن می‌گوید ( ترهبون به عدو الله) ولی استفاده از آن اشکال دارد. این مطلب باعث شد که منافقین فعالیت هستەای جمهوری اسلامی را به عنوان ساخت بمب اتم گزارش کنند. ولی سیاست و هدف نظام هیچگاه ساخت بمب هستەای نبوده است. چنانکه مقام رهبری تولید آن را حرام اعلام کردند!”

به رسم امانت هرآنچه که مطهری در انکار خود گفت در سطر بالا آوردیم تا نکتەای از قلم نیافتد. جملاتی که فقط خود سران حکومت می‌توانند آنرا معنی کنند و درک چنین سفسطه‌هایی در سیاست جهان امروز آسان نیست.

به هر حال علی مطهری را به جملەای از پدر خودش هدایت می‌کنیم که نسل پیشین با کتاب‌های شعاری “داستان راستان” آن روحانی آشنا هستند.

جایی که می‌گفت: ما همیشه وقتی دعا می کنیم به خدا می‌گوییم خدایا به ما بده، هیچ وقت دعا نمی‌کنیم خدایا از ما بگیر، در صورتی که ما به این دعا بیشتر احتیاج داریم تا این‌هایی که از ما باید بگیرد از ما نگیرد هیچ چیز قابل دادن نیست…

خامنەای باید برای نیات شوم خود در منطقه و جهان چیزهای زیادی بدهد.