تمامی کشورهای جهان کە اکثرشان بە دلیل جنگ، نبود درآمد، مشکلات اقتصادی و دیگر عوامل با بحران روبرو شدەاند، هیچ کدامشان بە اندازەی ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی در وضعیت بحرانی قرار نگرفتەاند. مجموعە بحرانهای کە در این کشور وجود دارد نەتنها چارەاندیشی برای حل آن در نظر گرفتە نشدە، بلکە هر سال کە میگذرد افزایش یافتە و انباشتە میشود. از بحران جنگ گرفتە تا بحران اقتصادی، اجتماعی، دیپلماسی، سازش، سیاسی و اکنون خطر وقوع جنگی دوبارە در سراسر ایران وجود دارد، اگر سیاستهای تنشآمیز جمهوری اسلامی با غرب و کشورهای منطقە همچنان ادامە داشتە باشد.
در خارج از ایران بە دلیل پیمان آبراهام، امید چهل سالەی زمانداران رژیم بە منظور برافروختن جنگی منطقەای علیە اسرائیل از طریق کشورهای عربی تحت نام حفاظت از قدس شکست خوردە است. بلعکس اکنون این اسرائیل است کە پس عادیسازی روابط با چند کشور عربی بەخصوص کشورهای عربی حومەی خلیجفارس، میخواهد و سعی میکند بر رهبری آمریکا همپیمانی دفاعی ایجاد کند. همپیمانی کە بعد از عادیسازی روابط اسرائیل با دیگر کشورهای خلیج فارس و اظهارات مسئولانشان، اگر جنگ را بە دنبال نداشتە باشد بە مانعی بزرگی در برابر زیادەخواهیهای رژیم ایران در منطقە مبدل میشود کە فشار سیاسی و نظامی شدید را بر ایران میگذارد. این مسئلە زمانی اهمیت مییابد، خبر سفر رئیس جمهور آمریکا، پس از دو سال سردی در روابطاش با عربستان سعودی بە این کشور منتشر میشود. هرچند گفتگو درخصوص موضوع انرژی بەعنوان دلیل آشکار این دیدار اعلام شدە است، اما سیاستهای مداخلەجوایانەی جمهوری اسلامی درخصوص عربستان سعودی از طریق حوثیهای یمن طی چند سال گذشتە و توقف مذاکرات احیای برجام، گفتگو در خصوص ایران و حفظ امنیت منطقە در مقابلە با ایران درصدر گفتگوها قرار میگیرد. بەویژە اکنون آمریکا در مقابل همپیمانان غیررسمیاش مانند چین و روسیە بیش از پیش بە همپیمانان سابقاش در منطقە احتیاج دارد. این هم بیشک بە نفع ایران نمیباشد.
اگر در همین منطقە بە وضعیت ایران بنگریم، آخرین موضعگیری وزیر خارجەی عراق در مورد نوع دیدگاەشان بەمنظور روابطاش با جمهوری اسلامی کە میگوید: “تهران حرفهای جدیدی از بغداد میشنود که پیش از این وجود نداشت. به ایرانیها گفتهایم که نیازمند همکاری مشترک هستیم و به دخالت ایران نیازی نداریم. روابط عراق با ایران از “مرحله سکوت” به “مرحله صراحت” رسیده است.” این نشان دهندەی این است کە رژیم ایران دیگر نمیتواند مانند سابق بە عراق بنگرد و بە معنای اقدامی است بە منظور ایجاد جایگاەی جدید برای عراق در منطقە. آنان بە این شیوە بەطور آشکار ایران را گوشزد کردە کە از این حد فراتر نمیگذارند کشورشان بە میدان رقابتهایش در منطقە تبدیل شود. این در حالی است کە طی چند سال اخیر مردم شهرهای عربنشین عراق در مخالفت با دخالتهای جمهوری اسلامی دست بە اعتراضات زدە بودند، جای تعجب نیست بەمانند سالهای گذشتە اعتراضات در این کشور از سر گرفتە شود و شعارها علیە جمهوری اسلامی در خیابانهای این کشور سر دادە شود.
علیرغم این جنگ روسیە علیە اواکرین کە رهبران رژیم بە پیروزی سریع روسیە در این جنگ دلخوش کردە بودند و باور داشتند کە پیروزی روسیە در این رقابت بینالمللی جایگاەاش را نیرومند میکند، طولی نخواهد کشید کە طی این مدت بە پایان رسد. جنگی کە در مرحلەی نخست بر افول اعتبار دیپلماسی ایران و کاهش بازار نفت این کشور تأثیر گذاشت. نفتی کە بەدلیل تحریمها بەطور قاچاق آن را میفروختند جدا از تحریمهای پی در پی آمریکا، اکنون بەدلیل معاملەی نفتی روسیە و چین بازارش کاهش یافتە است. این در حالی است کە بەطور آشکار نمایان است روسیە هرگز بەعنوان همپیمان بە رژیم ایران نگاە نکردە و تنها در جاهای کە بە نیروهای ایران احتیاج داشتە مانند سوریە استفادە کردە است.
علیرغم تمامی این مسائل با دور شدن افق قرارداد برجام در میان ایران و غرب، بەخصوص آمریکا بەدلیل جنگ اوکراین بەدنبال همپیمانی جهانی است، درصورت توقف مذاکرات فشار بیشتری بر ایران وارد میشود. هرچند معلوم نیست جمهوری اسلامی کی و چگونە برای رسیدن بە قرارداد عقبنشینی کردە و راە تسلیمپذیری را در پیش میگیرد، اما این تغییرات بەخصوص پس از جنگ اواکرین پیش آمدە و سبب شدە یکصدایی در میان کشورهای غربی ایجاد شود، احتمال نمیرود منجر شود رژیم ایران دستآوردی مهم و درازمدت در این معاملە اگر بخواهد داشتە باشد.
در این وضعیت اعتراضات در حال کسترش است. روزی نیست در شهرهای مختلف ایران فریاد حقطلبانەی مردم سر دادە نشود. هرچند گرانی، تورم و کمدرآمدی مردم و دیگر مشکلات منشأ این اعتراضات هستند، اما شعارهای مردم علیە جمهوری اسلامی و رهبر نظام نشان میدهد کە مردم بکلی نسبت بە این نظام متنفر هستند و خواهان تغییرات اساسی و دموکراتیک میباشند. آنچە نمایان است و مردم میخواهند بە شیوەهای مدنی، برگزاری راهپیمایی و اعتصاب در مکانهای عمومی خواستەهای خود را بە گوش مسئولان رژیم برسانند. خواستەهای کە اکنون بە آن هیچ اهمیتی قائل نیستند و مانند همیشە رژیم میخواهد با بە کاربردن زور و استفادە از نیروی سربازی و امنیتی مانع از گسترش این اعتراضات شود. تاکنون سرکوب، بازداشت و زندانی تنها پاسخی بە خواستەهای معترضان بودە و گومان نمیرود در وضعیت وخیمی کە رژیم در آن قرار گرفتە است، جدا از سرکوب هیچ راهی دیگر را در پیش گیرد. فعالان اعتراضات کارگری و معلمان مدارس کە بیشتر جمعیت کار در ایران را تشکیل میدهند روزانە مورد هجوم قرار گرفتە و زندانی میشوند کە این امر موجب شدە کارشناسان حقوق بشری در سازمان ملل متحد واکنش نشان دهند.
برای همین مردم با امید بە آیندە مینگرند و باید بە این باور داشتە باشند نجات رژیم از تمامی این بحرانها کاری است دشوار و سعی آنان برای نجات از چنگ این رژیم ضد انسانی، راە آزادی در زندگی است.