برگردان: هاوری
با وجود تمامی فشار‌ها و تهدیدات تعدادی از گروەها و مهرەهای منتسب بە سپاەپاسداران و سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیە بهمراە هیأتی متشکل از: وزیر خارجە، وزیر اقتصاد، وزیر انرژی و منابع و مشاور “میت” در سفری یک روزە وارد ایران شدند. چند روز قبل از این سفر، گروەها و مهرەهای دولت و سپاه پاسداران و ٦٥ نفر از نمایندگان مجلس با ارسال نامەای بە حسن روحانی (رئیس جمهور رژیم) خواستار منع ورود اردوغان بە کشور شدە و از وی خواستند این سفر را کنسل کردە و یا بە تعویق بیاندازد. اما اروغان این سفر را بە تعویق نیانداخت و مسرانە و در زمان مشخص آن را انجام داد و در کاخ سعدآباد با حسن روحانی و همچنین علی خامنەای ملاقات کرد.
اعتراض بە چنین سفری بمنظور اعلام خشم و نفرت بە سخنان چند روز گذشتە اردوغان درخصوص ایران بود. اردوغان چە سخنانی را بیان کردە بود؟ تهدید و اعتراض بە چە دلیل؟ اردوغان در روز ٢٦مارس علنا حمایت و پشتیبانی خود را نسبت بە حملە عربستان و هم‌پیمانانش بە حوثی‌های یمن و کشتار آنها اعلام کرد و همچنین بە صراحت ایران را بە دخالت در امور داخلی کشورهای یمن، سوریە و عراق متهم نمود. نامبردە اظهار داشت: “ما از مداخله عربستان حمایت می‌کنیم. ترکیه ممکن است ارسال کمک لجستیکی بر اساس تغییر وضعیت را مد نظر قرار دهد، ایران سعی در شکار داعش در منطقه دارد تا خود جای آن را بگیرد”
تهدید و اعتراض افراد و مهرەهای رژیم ایران کە با خط مشی حکومتی انجام گرفتە، دقیقا بە این منظور است تا بە دشمنان نشان دهند کە رژیم ایران بە سیاست صدور انقلاب و همچنین تأسیس هلال شیعە در خاورمیانە پایبند است و بە آسانی تسلیم مواضع سنی‌ها نمی‌شود. این بخشی از وضعیت و حساسیت‌های این دیدار بودەاست.
بخشی دیگر این است کە این دیدار پس از نشست‌های لوزان و توافق ایران و کشورهای ٥+١ بر سر برنامەی اتمی جنگ طلبانە ایران انجام پذیرفت، رژیم ایران کە خود را پیروز گفتوگوها و توافق لوزان نشان می‌داد، در تلاش بود تا افکار عمومی داخلی و خارجی را نسبت بە سرنخ واقعیت‌ها گمراە سازد و خود را همچون پیروز نشان دادە و ناکارآمد شدن برنامەهای هستەای خود را بمانند موفقیتی در دیدگاە دشمنان و یاران نشان دهد.
ترکیە و ایران، جزو دو کشور حائز اهمیت و پر حاشیە و پر نزاع در خاورمیانە هستند. ایران خود را همچون محافظ و پشتیبان تمامی شیعیان جهان قلمداد می‌نما‌ید و در ایجاد آشوب و درگیری و ایجاد نفاق میان شیعە و سنی کە عربستان، مصر و ترکیە علمدار آن هستند، بی‌مهابا عمل می‌کند. ایران، کشورهای سوریە، یمن و عراق را بە جولانگاهی برای اهداف و مناسبات خود تبدیل کردە است، بطوری کە هر کجا جنگ و آشوب وجود داشتە باشد، حضور ایران بەچشم می‌خورد. لیکن باوجود تمامی تهدیداتی کە بە آنها اشارە شد، اردوغان بە ایران سفر کرد تا غیر مستقیم موجودیت خود را بە ایران نشان دادە و این پیام را برساند کە باوجود تمامی منافع مشترک با ایران، دارای منافع ویژەای در مناطق سنی نشین بودە و نمی‌تواند بە آسانی از نفوذ ایران بە کشورهای همسایە چشم‌پوشی کند.
اردوغان در این سفر با همتای ایرانی خود مشکلات منطقەای و جهانی را ارزیابی کرد و دورنگاهی هم بە وضعیت یمن، عراق و سوریە و تمامی فرصت‌های همکاری فی‌مابین داشت و از همە مهمتر در کاخ سعدآباد برای بار دیگر مسائل مربوط بە کرد و کردستان را کە از دیرباز وجود داشتەاند مورد بحث قرار داد.
سفر اردوغان بە ایران بە دو دلیل از اهمیت خاصی برخوردار است:
اول: در زمینە اقتصادی، انرژی و بازرگانی؛ سال گذشتە قرار بود میزان مبادلات بازرگانی و اقتصادی میان دو کشور، بە ٣٠ میلیارد دلار برسد، اما بدلیل تأثیر محاصرە اقتصادی بر ایران این مقدار بە نیمی از میزان پیش‌بینی شدە نرسید. ٩٥% از صادرات ایران بە ترکیە شامل گاز طبیعی می‌باشد، اردوغان خواستار تخفیف قیمت گاز وارداتی از ایران بودە و همچنین دو کشور از آن پس معاملات بازرگانی خود را از طریق دلار انجام ندهند و بجای آن لیرە ترکیە و تومان ایران را بکار گیرند. در نتیجە، محاصرات اقتصادی بر ایران برای ترکیە نیز ثمربخش نبودە، بەهمین دلیل ترکیە جزء آن کشورهایی بود کە در شورای امنیت ملل‌متحد علیە هر گونە تحریمی علیە ایران موضع گیری می‌کرد. جدای از این آ.ک.پ، حزب قدرتمند ترکیە کە ستون قدرت خود را بر مبنای مذهب و اقتصاد بنانهادە، سرمایەگذاری‌های خود را بر توافق ایران و کشورهای ٥+١ و لغو تحریم‌های اقتصادی بر ایران پی‌ریزی کردە و برای اینکە از فرصت‌ها برای افزایش روابط اقتصادی و انرژی بهرەمند شود، بدون هراس از تهدیدات توانست سفر خودرا تحمیل کند.
دوم، مسائل مربوط بە کرد و کردستان و مبارزات شناختە شدەی کردها کە از دیرباز وجود دارد. در وضعیت آشفتە منطقە و کشمکش‌های بی‌حد‌ومرز خاورمیانە، در سرزمینی کە مالامال از آشوب و درگیری و تشنج می‌باشد، مسألە کردها بە فاکتوری نیرومند مبدل گشتە است، فاکتور حائز اهمیتی کە از کنترل کشورهای منطقە و بویژە ایران و ترکیە خارج شدە و دامنگیر آنان نیز شدەاست. مسألە کردها در کردستان عراق و سوریە بە نحوی پیشرفت داشتە و توانستە حمایت کشورهای بین‌المللی را جلب کند، امری کە باعث خشم و ناراحتی این دو کشور شدەاست. حملات و همکاری‌های آمریکا و متحدانش در جنگ علیە داعش در کردستان عراق و کوبانی مؤید این واقعیت می‌باشد.
ترکیە و ایران بخش اعظم کردستان را اشغال کردەاند، بهمین دلیل در اوضاع و احوالی کە مناسبات دو کشور بە پرتشنج‌ترین حالت خود هم می‌رسد، نباید از این امر هم غافل شد کە آنان برای ممانعت و متوقف کردن روند مبارزات کردها و بە نابودی کشاندن آن آمادەاند با هم توافق کنند و همچنانکە کە در گذشتە هم نشان‌دادەاند، بە ایجاد نفاق و دشمنی و ایجاد آشوب در میان صفوف ملت تقسیم شدە کردها پناەببرند. در این خصوص می‌توان بە چند مورد اشارە کرد. سال ١٩٧٤ دقیقا زمانی کە رژیم پهلوی در ایران روابط حسنە و محکمی با مبارزات کردستان عراق داشت، با توافق با رژیم بعث عراق کە بە توافق‌نامە الجزایر شهرت دارد، مبازرات این بخش از کردستان را کە در سطح وسیعی در جریان بود دچار شکست کردند. دوم: سال ٢٠١٢ آنزمان اردوغان نخست وزیر ترکیە بود، در پی پناە دادن طارق هاشمی (معاون رئیس جمهوری عراق)، نوری مالکی نخست وزیر وقت عراق را بە تفرقەافکنی میان شیعە و سنی و عمیق‌ترکردن اختلافات مذهبی و تبعیض علیە سنی‌ها متهم کرد. یک سال بعد انگیزەی واقعی‌تر این تهدیدات را روشن ساخت و اظهار داشت: “دلیل مخالفت من با شما این بود کە شما کاری کردید کە کردهای شمال عراق بە فکر استقلال باشند”.
سفر اردوغان بە ایران و دیدار با مقامات ردە بالای رژیم، بە اختلافات و کشمکش‌های دو کشور پایان نمی‌دهد. این دو کشور دیدگاەهای کاملا متفاوتی نسبت بە سوریە و عراق دارند، چراکە ایران خود را پرچمدار شیعە و اقتدار “صفوی” و ترکیە نیز خود را وارث “امپراتوری عثمانی” و متحد مهم سنی‌ها می‌داند و لذا هر دو در منطقە سیاست‌ها و اهداف خود را بە پیش می‌برند و در تلاش‌اند حدالامکان بە منافع یکدیگر ضربە وارد نکنند و همیشە با در نظر گرفتن شرایط منطقە و بین‌المللی حاضرند بر سر مسألە کردستان با هم معاملە و توافق کردە و اختلافات خود را کنار بگذارند. درست است اکنون اوضاع منطقە مبهم و پیچیدە است، اما نباید نسبت بە مسائل بی‌تفاوت بودە و دست روی دست گذارد.
درشماره‌ی٦٥٤ روزنامه «کوردستان» منتشر شده است
