بشریت در همە ادوار تاریخی با موضوع مهمی در رابطەی زن و مرد مواجه بودە است.
روابطی کە متأثر از غریزە‌ی جنسی و چهارچوبی مبهم در برقراری رابطەی جنسی کە زمینە‌ساز معضلات و مشکلات مختلفی برای اجتماع و افراد بودە است.
تعریف ازدواج سفید: بە زندگی مشترک زن و مرد بدون عقد رسمی و شرعی گفتە می‌شود، یا بە تعبیری دیگر ازدواج سفید بە هم‌باشی یا هم‌خانگی نیز تعریف می‌گردد.
این پدیدەی نوظهور کە امروزە در حال گسترش است، مرزهای اخلاقی، خانوادگی و اجتماعی را بە سرعت می‌پیماید و یکی از دغدغەهای امروز اجتماع ایران و خانوادەهای ایرانی می‌باشد.
برخلاف عقیدەی برخی صاحب نظران، رواج این سبک از ازدواج (سفید، هم‌باشی، هم‌خانگی) بە دلیل مشکلات اقتصادی و هزینەهای هنگفت ازدواج نمی‌باشد بلکە با نگاهی عمیق‌تر بە موضوع در می‌یابیم کە درصد بیشتر این سبک از ازدواج در بین طبقات متوسط و رو بە بالا از لحاظ اقتصادی صورت می‌گیرد.
با نگاهی بە ازدواج‌های قانونی و شرعی در مقایسە با ازدواج سفید این موضوع روشن‌تر می‌گردد، کە در این نوع ازدواج نسبت بە ازدواج‌های قانونی میزان تعهد و مسئولیت‌پذیری افراد نسبت بە رابطە کمتر می‌باشد، این نوع ازدواج اولین بار در آمریکا توسط جنبش آزادی زنان با هدف برقراری عدالت در برابر زنان مطرح گردید، هرچند اوایل با مشکلات فراوانی همراه بود اما کم کم با حمایت قانونی از این نوع ازدواج شرایط و بستر بهتری فراهم گردید، و اما در ایران این پدیدە هنوز هم مورد قبول قانونی نیست و بە عنوان ازدواج شناختە نمی‌شود و هیچ حمایت حقوقی-قانونی را شامل نمی‌گردد و غیر ثبتی می‌باشد.
علل گرایش و شیوع ازدواج سفید
مشکلات اقتصادی: مسألەی اقتصادی از مباحث مهم، کە بر همە جنبە‌های زندگی تأثیرگذار است یکی از دلایلی می‌باشد کە برخی صاحب نظران در شیوع ازدواج سفید بدان پرداختە اند.
امروزە یا بهتر بگوئیم در دهە‌ی اخیر، ایران از لحاظ اقتصادی دچار آشفتگی شدید گردیدە است. بنابراین نبود کار و سرمایە، مسکن و بە طور کلی امنیت اقتصادی موجب شدە کە جوانان پیوندهای عاطفی و جنسی خود را در این قالب مدیریت نمایند، ولی همانطور کە گفتە شد از بهترین و اصلی‌ترین دلیل برای گرایش بە این سبک از زندگی نمی‌باشد چون بیشتر افرادی کە در این حلقە از ازدواج‌ها هستند از طبقات متوسط بە بالا می‌باشند.
عدم اعتقاد بە مسألەی ازدواج: از دلایل دیگری کە می‌توان بدان اشارە نمود بحث عدم اعتقاد بە مسألەی ازدواج می‌باشد، یعنی اینکە جوانان، ازدواج از لحاظ رسمی و قانونی را اشتباە قلمداد می‌نمایند. در سال‌های اخیر شاهد تغییر چشم‌گیری در این حوزە از افکار و اعتقادات جوانان بودە‌ایم کە بە موجب آن دیگر ازدواج بەصورت قانونی و شرعی چنان رواج و تعهدی ندارد.
محک زدن رابطە: این موضوع بیشتر بە آسیب‌های ازدواج و طلاق بر می‌گردد کە بر طبق این شرایط ناامن کە مشکلات اقتصادی، مخاطرات اجتماعی و حقوقی کە در خلال ازدواج و آسیب منجر بە طلاق می‌گردد، و این هم دلیلی می‌باشد کە جوانان را بە این سمت و سو بە حرکت در بیاورد کە باید بیشتر از وضعیت همسر آیندەشان مطلع گردند؛ و بە تعبیری دیگر می‌خواهند کە وی را محک بزنند و این یکی از بحث‌های پیرامون همسر آیندە می‌باشد.
عدم مسئولیت پذیری و تعهد: متأسفانە بە دلیل وجود ضعف‌های فرهنگی و عدم تربیت صحیح فرزندان و جوانان علی‌الخصوص در مسألەی جامعە پذیری Sociability)) از جانب خانوادە و اجتماع، موضوع مسئولیت پذیری و تعهد بە پایین‌ترین حد خود را شاهد هستیم. و همین مورد افراد از مقولە‌ی ازدواج رسمی شانە خالی می‌کنند و دنبال چهارچوب غیر الزام آور برای تعهدات و مسئولیت‌های مربوط بە شریک زندگی‌شان می‌گردند، و این چهارچوب ازدواج سفید نە تنها افراد را مسئولیت پذیر و متعهد نمی‌کند؛ بلکە باعث محول نمودن مسئولیت و تعهدات بە سایرین می‌شود.
در جستجوی الگوی جدیدی از روابط: این موضوع شامل ابعاد مختلفی از لحاظ فردی و اجتماعی می‌باشد. از لحاظ فردی؛ همان طور کە ذکر گردید این سبک زندگی کە از سوی جنبش آزادی زنان مطرح گردید نوعی مبارزە علیە تبعیض و عدم رضایت نسبت بە وضعیت زنان در اجتماع بود. اما از لحاظ فردی فرد می‌خواهد کە حس استقلال‌طلبی‌ای کە در درونش موجود است و در مرحلەی رشد روانی–جنسی رو بە تکامل می‌رود را می‌خواهد بە خانەی مجردی ببرد.
از لحاظ اجتماعی؛ این سبک از ازدواج نوعی تسهیل برای ازدواج کە از منظر اقتصادی و مالی پر هزینە می‌باشد را می‌خواهد جایگزین نماید و این جزء ایدەآل‌های این الگوی جدید می‌باشد، چون اساسأ در اجتماع و در واقعیت با دژهای مستحکم فرهنگی و آداب و رسوم و همچنین از همە مهمتر قانونی روبەرو می‌باشند.
این نوع از ازدواج در کشورهای غربی و آمریکا معمولأ 2-3 سال طول می‌کشند و معمولأ هم بە ازدواج منجر می‌شوند اما در ایران این سبک زندگی بە عنوان مفری از ازدواج رسمی و مشکلات مورد استفادە قرار می‌گیرد.
مبحث حقوقی و کیفری در خصوص این ازدواج‌ها (ازدواج سفید):
طبق قوانین کیفری جمهوری اسلامی ازدواج سفید تعریف و تأیید نشدە است و نامتعارف خواندە و این سبک از ازدواج در بازەی قانونی جزو روابط نامشروع قلمداد می‌شود.
بدیهی است فرزندان متولد شدە در این رابطە ولدالزنا محسوب می‌شوند و از هیچ نوع حقوق شهروندی و انسانی برخوردار نیستند، حتی از ابتدایی‌ترین حقوق یک فرد کە باید دارای هویت یا شناسنامە باشد نیستند. در صورت اثبات چنین رابطەای در زمرەی جرایم حدی قرار می‌گیرند و مجازات‌های مربوط بە زنا بر آنان حکم می‌گردد.
پیامدهای روانی این نوع از ازدواج‌ها: بە دلیل اینکە این ازدواج بر پایەی یک رابطەی عاطفی و جنسی می‌باشد اگر بە هر دلیلی یکی از طرفین در این رابطە کنار بکشد، بە دلیل عدم استحکام روانی و حقوقی برای زوج خصوصأ زن، موجب بروز اختلالات روانی من‌جملە افسردگی، اضطراب و انزوا یا بی بندوباری اخلاقی بە نشانەی مبارزە در جهت شرایط موجود، ادامە زندگی برای این افراد را بە شدت سخت کردە و مشکلات اجتماعی و روانی بیشتری را موجب می‌گردد. (مهمترین پیامد این ازدواج‌ها کودکانی است کە در این سبک متولد می‌شوند خواستە یا ناخواستە).
نتیجەگیری: این الگوی جدید از رابطە یا ازدواج کە در ایران شکل نامتعارف می‌باشد با توجە بە تحقیقات صورت گرفتە و دلایلی کە ذکر شد، دلیل گسترش این وضعیت از نگاە روان‌شناسان و جامعەشناسان بیشتر بە دو دلیل بر می‌گردد؛ نخست، متزلزل شدن بنیان‌های خانوادە، بستر چنین ازدواج‌های نامتعارف را بیشتر نمودە، و گرایش بە این شیوە از ازدواج در میان طبقات متوسط و بالای جامعە نشان از خلأهای فکری افراد کە بیشتر در افکار جنسی نمایان می‌گردد، است.
و سخن آخر علت اصلی ازدواج سفید در ایران پاسخ گویی بە مسألەی سکس و روابط جنسی می‌باشد و دلیلی برای مشکلات اقتصادی نمی‌باشد.
